Metiner Sezer

İyi ki varsınız Sayın Cumhurbaşkanım. Siz olmasaydınız kötü niyetliler ülkede cirit atardı. Ormanları, eşe dosta peşkeş çeken siyasetçi, her tarafı beton yığını haline getiriverirdi, bu kesin. Orman arazilerini işgal edenlere; 'gelin' diye davetiye çıkaran mı oldu, Sayın Cumhurbaşkanım? Gitsinler köylerine. Hatta, evlerini de beraberlerinde götürsünler!.. Demokrasi aşığı YÖK yetkililerini huzura kabul buyurup onlara moral vermeniz; rejimin istikbali için çok önemli bir davranıştı, Sayın Cumhurbaşkanım. Irak'a asker gönderme meselesi de öyle: 'Uluslararası oydaşma' olmadan olacak iş mi bu, Sayın Cumhurbaşkanım? Hakeza hükümetin, 10 bin öğrenciyi okutma kararını veto etmeniz de çok isabetliydi, Sayın Cumhurbaşkanım. Özel okullara para aktarmaktan öte ne işe yarar bu? Hükümetin her icraatını şüpheyle karşılamanızı fevkalade yerinde bulduğumu ifade etmekte acze düşüyorum, Sayın Cumhurbaşkanım.

Türkiye'de faiz gelirleri düşüyor, borsa eskisi gibi kazandırmıyor, rantiye bitiyor derken; sermaye piyasasına çok yeni ve çok alternatifli bir enstrüman giriyor: Bireysel Emeklilik. Bu sistemin sağlam bir altyapıya sahip olduğunu belirten Umur Çullu, "Yatırımcı olduğu gibi ekonomi de bu sistemden olumlu etkilenecek ve piyasaya istikrar gelecek" dedi. Yapı Kredi Emeklilik A.Ş. Genel Müdür Yardımcısı Umur Çullu: "Hukuki altyapısı çok güçlü olduğu gibi şeffaf ve her türlü denetime açık bu fonlar; yatırımcının yeni gözdesi. Eylül'de kapılarını açacak olan emeklilik şirketlerine 10 sene prim ödeyen tasarruf sahibi, emekli olup keyif çatabiliyor" diye konuştu.

Uzanlar bitti mi? Okuyucularımın sorduğu soru bu. Elde bir mahkeme kararı olmadığı için cevabı yok bu sorunun. Ama oyunun yeni başladığı kesin! Geçmişte devletine güvenen Halit Cıngıllıoğlu, gül gibi bankasını kaybetti. Koca Demirbank, bir gecede battı. 2 milyar doların üstüne soğuk su içen Cıngıllıoğlu, eline tutuşturulan 300 milyon doları ve ceketini alıp gitti. Uzanlar onu yapmadılar tabii. Direniyorlar. Süvari ruhlu Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, İmarbank'ın ambleminde dörtnala koşan atı görüp heyecanla üzerine atladı. At üstünde rodeo! Kevgire dönmüş bir hukukla olacak iş değildi ama devlet gücüyle yapmaya kalkıştı. Haklı, haksız ayrı; hukuk çok daha ayrı bir mevhum. Hukuksuz yapılan işlerden geriye ya mağdur olmuş 'enayi' bir Cıngıllıoğlu, ya da sisteme kafa tutan 'hırçın' bir Uzan kalır ki, her ikisi de normal değil.

Tamam. Bu adamlar 'kötü'. Peki, yapılanlar iyi mi? Hani hukuk? Sakın ha, Müfettiş raporları, demeyin bana. Denetim ve teftiş mekanizmasının nasıl işlediğini bilmeyen mi var? Talep edilen her konuda öyle ya da böyle bir teftiş raporu hazırlanır. Hin-i hacette lazım olur düşüncesiyle; hazır bekletilir zaten. Laf aramızda bunu en iyi bilenlerden biri de Başbakan Erdoğan'dır. Az çekmedi bu müfettiş raporlarından çünkü!

Cumhurbaşkanı Sezer, kendisi kabul etmese de nihayet ikna edildi ve Irak'a asker gönderme konusu biraz daha netleşti. Türk toplumu; düşüncelerini açıkça söyleme özgürlüğünü kullanmaz, nedense. Bu cesaret; siyasetçi, bürokrat ve hatta liderlerde de yok maalesef. Karından konuşmayı yeğ tutarlar. İpten düşmeyen cambaz hazzını yaşamak yeter onlara.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, oğlu Bilal'i evlendirip mürüvvetini gördü. Hayırlı, mübarek olsun. Düğün töreni, öyle binbir gece masallarındaki gibi dillere destan bir düğün değildi. Şaşaa ve tantana da yoktu. Lütfi Kırdar Kongre ve Sergi Sarayı'nı dolduran 7 bin davetlinin çoğu sokaktaki sade vatandaştı.

Enflasyon eksiye düştü. TL, bir yere tutunamayıp habire aşağı kayan döviz karşısında değer kazanıyor. Borsa belli aralıkta bir inip bir çıkıyor... Şimdi gözler faizde. Düşer mi? Aha şuraya yazıyorum: Nah düşer! İşkembeden sallamıyorum. Bir bildiğim var elbette. Bazı verileri ortaya koyarsam; meramımı daha iyi anlatmış olurum.

Cola Turka içen Amerikalı kovboy, iman tahtasına vura vura 'Bendensin' deyip arkadaşının boynuna sarılıyor. Güzel bir enstantane değil mi? İnsana sıcak geliyor. Benim gururumu okşuyor doğrusu. Dünyaya kola satan Amerikalı'ya kendi kolanı içir ve onu kendine benzet. Senaryo çok hoş, özenle seçilmiş oyuncular rollerini başarıyla yapıyorlar. Markalaşma işte bu: 'Bendensin.' Reklam, ekonominin en güçlü silahı. Türk sanayicisi bu silahı yeni yeni kullanmaya başladı. Devlet ise bu gibi konulara hâlâ kapalı. Elinde Türkiye gibi nadide bir güzelliği olmasına rağmen satamıyor. Satamıyor çünkü, devletin 'Bendensin'i çok farklı. O birilerinin cebini doldurmayı marifet sayıyor. Seçim döneminde vatandaşın ağzına bir parmak bal sürüp, 'Bendensin' diyor. Başka zamanlarda da eşe dosta 'Bendensin' diyerek; geçinip gidiyor.

Şu günler, döviz borcu olanlar için hoş günler. İyi de herkes borçlu değil ki! Yatırımcı ne yapacak? Okuyucum telefon açıp soruyor: Altın alayım mı abi? Akçeli konularda birine, şöyle yap demek; zor, zor olduğu gibi riskli de. Zaten demem. Fakat, birlikte ufuk turu yapmanın ne mahzuru var? Şöyle bir bakalım: Neler oluyor dünyada?!. ABD Başkanı George W. Bush ve şahinleri, Körfez'e doğru yola çıkmadan önce; Irak'a demokrasi ve insan hakları getirip bu işi bırakacaklarını söylemişlerdi. Bırakmadılar. Aynı değerleri İran'a da taşımak için kolları sıvadılar! Bütün bunları babalarının hayrına yapmıyorlar tabii. Onlar için Ortadoğu petrolü çok önemli. Aslında kimin için değil ki?

Irak'a asker gönderiyoruz!.. Piyasa, bu sözü duyar duymaz hemen şaha kalkıyor. Hayır, göndermiyoruz... Bu sefer de tedirgin olup yıkılıyor. Halkın tavrı daha başka: Zinhar, Irak'a asker gitmesin! Hükümet, yanlışı hep meseleyi ele alışta yapıyor. Ya piyasanın verdiği tepkiyi verip hemen bekleyişe giriyor. Ya da halkın yaptığı gibi 'İstemiyorum' deyip dolaşıveriyor. Böyle bir lüksü yok aslında. Peki, ne yapması lâzım?

Sabancı Üniversitesi ilk meyvesini verdi. Geçen haftaTuzla Kampusü'nde yapılan görkemli bir törenle 48'i lisans, 79'u lisansüstü olmak üzere 127 öğrenci diploma aldı. Geçen senelerde diploma alan yüksek lisans öğrencileri de ilave edildiğinde 239'u buluyor bu rakam. Kollarına altın bileziği takan gençlere hitaben bir konuşma yapan Sabancı Üniversitesi Mütevelli Heyeti Başkanı Güler Sabancı, onlara hedef olarak Everest'i gösterdi ama oraya varmak için sabırlı olmaları gerektiğini söylemeyi de ihmâl etmedi.

Türkiye'de olup bitenleri anlamakta çok zorlanıyorum, çok. Ticaretin maksadı kâr olmasına rağmen, kâr edip zengin olana kızıyoruz. Başarıyı çekemiyor, illa ki bir kulp takıyoruz. Çalışana köstek olmayı hüner sayıyoruz. Üretenden kesinlikle hoşlanmıyoruz. Yenilikten korkuyoruz. Asla reformcu değiliz. Oturduğumuz yerden ahkam kesip kimsenin bir adım öne çıkmasını istemiyoruz... Her şey ters işliyor bu ülkede. Tam bir hastalık hali! Ha, ben kendim de bu hastalıktan azade değilim, onu da söyleyeyim. Bu illet hepimizi sardı, yiyip bitiriyor.

9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in 40 yıllık aktif siyasi hayatını yazacağı günü bekledim hep. İnişli, çıkışlı... gelişli, gidişli... doğrulu, yanlışlı... uzun, dopdolu bir hayat ve maratonu tamamlamak için inatla, azim ve ısrarla koşan bir yarışmacı! Süleyman Bey'in neler yaşadığı, karşılaştığı olaylara nasıl tepki verdiği ve o günün şartları... Tüm bunları; siyasi bir endişe taşımadan, eğrisiyle doğrusuyla topluma aktarmasının çok faydalı olacağını düşündüğüm için bekledim böyle bir kitabı. Demirel öyle yapmadı. Güçlü hafızasının da yardımıyla imbikten geçirdiği hadiselerin sentezini yapıp, bilgece yol göstericiliği tercih etti. Kendisi Türkiye'nin CEO'sudur. Yazdığı kitap, benim istediğim değilse de hoş bir kitap, dolu dolu. Hasta Adam Türkiye'den, Dünya Devleti Türkiye'ye önsözüyle başlayan 960 sayfalık bu kitapta Demirel, dünya ve Türkiye'deki gelişmelerin analizini yapıyor ve sonunda da 'Devlet, Halk için Var' diyerek; kitabı bitiriyor.

Türkiye'deki ekonomik sıkıntıların tek sebebi vardır, o da; parasızlık! Para olmayınca risk artıyor çünkü. Farzımuhal, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer çıkarıp Hazine'ye 200 milyar dolar para verse; Türkiye'nin riski o saat sıfıra iner. Kriz biter. İç ve dış borçlar problem olmaktan çıkar. Yetmedi; faizler yüzde 5'in altına düştüğü gibi enflasyon canavarı da bir daha gelmemek üzere çekip gider. Ülke bir anda güllük gülistanlık olur. Bugün Türkiye adını duyunca burun kıvıran birçok ülke, yollara halı serer ve gördüğü her Türk'e el pençe divan durur. Bu paranın yatırıma dönüşmesi de şart değil. Bankaya yatsa yeter ama maalesef yok! Ne Cumhurbaşkanı'nda var, ne Başbakan'da, ne de işadamlarında... Bankaların aktif toplamı 80 milyar dolar. Bu para, çarkı döndürmeye yetmiyor.

Geçen yazımda işadamlarına haddinden fazla yüklenildiğini yazdım ya, ne sert tepki aldım, anlatamam. Ne satılmışlığım kaldı, ne de hainliğim! Düpedüz dalkavukluk yapıyormuşum! Eh, hadi diyelim ki; ben iflah olmaz bir dalkavuğum. Üreten, rekabet eden, istihdama katkı sağlayan ve de devletten aldığını, kamudan daha iyi kullanana dalkavukluk etmenin ne mahsuru var?!.

Türkiye, özel sektör marifetiyle büyümeye ta 1950'li yıllarda karar verdi. 50 yıldan beri de özel sektöre kaynak transferi yapıyor. Ayıp değil tabii, kötü de. Bu durum sadece Türkiye'ye mahsus da değil. Tüm dünya özel sektörü teşvik ediyor. Biz ağzımıza, yüzümüze bulaştırdık bu işi. Türkiye yanlışı; teşvik vermekle yapmadı; teşviği yerinde kullanmamakla yaptı! Master plan ve denetim olmadığı için krediler torpile dönüştü, sübvansiyonlar heba oldu. 'Al gülüm, ver gülüm' kolaycılığı ve ayyuka çıkan ahbap çavuş ilişkileri, zaten kıt olan kaynağın köküne kibrit suyu döktü.

Internete giren bir kişi arama motoruna 'İstanbul' yazıp tıklasa; ekrana İstanbul com düşüyor. İstanbul'un bu tanıtım portalını, 4.5 milyonu İngilizce yüzünü, 2.5 milyonu da Türkçe yüzünü olmak üzere 10 ayda toplam 7 milyon kişi ziyaret etmiş ve bunların önemli bir kısmı gördüklerinden etkilenip Türkiye'ye gelmişler. Üye olan oteller ise 251 bin kez ziyaret edilmiş. Kısa sürede 15 milyon dolarlık bir turizm geliri de oluşmuş bu ziyaretlerin sonunda. Hiç de fena değil hani. Tanıtım fakiri İstanbul için ümit verici bir gelişme. Bu sitenin imtiyaz hakkı, Köksal Abdurrahmanoğlu ile Canan Erdoğan isimli iki gence ait.

Naomi Campbell, dünyanın en popüler mankenlerinden biri. IF Uluslararası Hazır Giyim Fuarı'nın açılışı için geçen hafta İstanbul'a gelen ünlü manken; podyuma çıktı, kebap yedi, saltanat kayığına bindi ve ardında hoş bir sada bırakıp gitti... Zenginin malı züğürdün çenesini yorarmış!.. Naomi de kelimenin tam manasıyla bizim medyanın çenesini yordu: 36 saniye yürüdü, 50 bin dolar aldı. Yani: Türkiye kazıklandı!.. Etmeyin, eylemeyin bre ağalar. Bu manken podyuma mitil atmaya gelmedi. Fuar açılışı için geldiğini sanıyorsanız, onda da yanılıyorsunuz. Fuar tanıtımı için geldi. İşini en iyi şekilde yapıp gitti.

Turizmciler son senelerde sık sık teşvik istiyor ve en büyük teşvikin de KDV muafiyeti olduğunu söyleyip duruyorlardı. Kültür ve Turizm Bakanı Erkan Mumcu, bu konuda söyleyeceğini söyledi ve KDV indirimini aklınızdan çıkarın! diyerek; kestirip attı. Her iki tarafın da kendine göre haklı olduğu noktalar vardır mutlaka. Bütün mesele bir orta yolun olup olmadığı. Varsa bile; nasıl bulunacak bu orta yol?

IMF'den kurtulma nutukları atmadan önce; neden IMF'ye mahkum olduğumuzu, hatta ondan da öte Türkiye'nin neden bu duruma geldiğini çok iyi araştırmak zorundayız. Gelişmiş ülkelerin bankalarındaki toplam mevduatları, en az ülke GSMH miktarı kadar bir kere. Türkiye'de ise öyle değil. Döviz kurlarında son dönemde yaşanan gelişmelerle birlikte kullanılan ortalama kurun değişmesine paralel olarak GSMH da değişti ve dolar bazında 210.4 milyar dolara çıktı. Kayıt dışı da ilave edildiğinde 400 milyar doları buluyor bu rakam. Bankalardaki mevduat toplamı ise 31 Mayıs itibariyle 126 katrilyon lira. Bu da üç aşağı beş yukarı 80 milyar dolar ediyor. GSMH'ın beşte biri yani!