Yılmaz Öztuna

Avrupa Birliği ölçütlerine (kriterlerine) ulaşamazsak, Türkiye'yi zor, epey zor, çok zor günler bekliyor. Bulgaristan pasaportlu bir Türk, bugün vizesiz bütün Avrupa ülkelerine girebiliyor. Türk pasaportuna vize istemeyen ülke ise yoktur.

Demirel'den sonra Türk dünyasını çok ihmal ettik. Özal'ın ve Demirel'in Balkanlar ve Kafkasya dahil Türk âlemi ile bizzat derinlemesine ilgilendikleri dönem kapandı. Türkeş'le beraber bu çok tecrübeli Devlet adamlarının çekilmesiyle oluşan boşluk doldurulamadı.

En yakın ve en kudretli müttefikimiz Birleşik Amerika'nın başkan yardımcısı, Dick Cheney, dün Ankara'dan ayrıldı. Beklenen basın toplantısını yapmadı. Çetin sorularla karşılaşmak istemedi. Bu suretle Cheney'nin 12 ülkeyi kapsayan ve 10 gün süren yıldırım ziyaretleri Londra'da başladı. Ankara'da sona erdi. Washington'da değerlendirmeye alınacak.

ABD Başkan Yardımcısı Dick Cheney, dün öğleden sonra İsrail'den Ankara'ya geldi. Bugün ayrılıyor. Yazımız, dün akşamki Türk-Amerikan görüşmelerinden önce kaleme alındı. Ancak iki tarafın biribirlerine söyliyeceklerinin ana hatları aşağı yukarı bellidir.

Bir iki yıla kalmaz, bugün çok büyük millî sorunlar sandığımız konuların, tamamen ikinci derecede şeyler olduğunu anlıyacak, utanacak, ayılacak, hayret edeceğiz. Geçmişinde yaşamadığı macera kalmayan bu millet, bakınız hangi maddelere takılıp kalıyor idam cezasının kalkması, küçük dillerde özel radyo-TV yayını, isteyen vatandaşın Kürtçe kurs açıp bu dili öğrenip öğretmesi ve Kıbrıs'ta çözüm...

Bu sütunda Filistin'e az temas etmişizdir. Zira tarihçi bakışıyla Filistin meselesi, asrımızın Yüzyıl Savaşı'dır. İlk 50 yılını çoktan doldurdu. yakın zamanda çözümlenemez. Realist değerlendirme budur.

Tamamlamak üzere bulunduğumuz haftanın ağırlıklı gündemi, AB idi. Politika ve medya alırlar, almazlar yahut girelim, girmiyelim münakaşaları ile fikir geliştirdi. Bilen konuştu, azbilen, yanlış bilen, hiç bilmeyen daha fazla konuştu ve yazdı.

Ankara, ABD başkan yardımcısı Dick Cheney'nin ziyaretine kilitlendi. Başkan yardımcısı, Birleşik Amerika'da protokolde 2. Devlet adamıdır (fiilen 2. adam, dışişleri bakanıdır.) Başkan yardımcısı, başkan adayının teklifi üzerine onunla birlikte seçilir. Cheney'nin özellikle Bush'un yakını ve fikir kaynağı olduğu biliniyor.

İki hafta önce PKK, Urmiye'de 3. hastahanesini açtı. Urmiye, İran'ın Azerbaycan bölgesinde önemli bir şehirdir. Hemen yanıbaşımızdadır. Türkiye sınırına (Hakkâri ilimize) 40 kilometredir. Böyle bir şehirde PKK'nın nasıl 3 hastahanesi olur? Niçin olur? Belli ki burası, PKK'nın Türkiye'ye karşı bir üssüdür. Bir operasyonda zarara uğramaması için hastahane kılığına sokulmuş silâh deposudur.

AB (Avrupa Birliği) mi, ABD (Amerika Birleşik Devletleri) mi? Bu sorunun cevabı Türkiye için şudur: İkisi birden. Zira biri diğerinin alternatifi değildir ki... AB'den kopmuş bir Türkiye, tamamen ABD bağımlısı duruma gelir. ABD'nin samimi müttefiki olmak bir şey, bağımlısı olmak bambaşka bir şeydir. Türkiye dış politikasını, dünyanın 1. devletini yanımıza alarak yürütmek ilkesini, 1830'larda Büyük Reşid Paşa koydu. Koyduğu ilke bugün de geçerlidir. Bir zamanlar 1. devlet İngiltere idi, bugün Amerika'dır.

Türkiye, bir Avrupa devletidir. Hedefimiz, bu sıfatımızla çağdaş uygarlık çizgisine ulaşmaktır. Atatürk böyle dedi. Bu yoldan dönüş yoktur. Ama 200 yıldan beri bu yolu aşamadığımız ortadadır. Zira çok zikzak yaptık.

Bu yılın Aralık ayında AB, Romanya ile Bulgaristan'ın üyelik müzakerelerinin başlama tarihini kararlaştıracak. Türkiye, bu iki Karadeniz komşusu ile birlikte kesin müzakere tarihini elde etmek istiyor. Aksi takdirde AB ile ilişkilerimiz belirsiz bir döneme girecektir. Bunun alternatifi ise, rotamızın bugünkünden çok daha yoğun şekilde Washington'a çevrilmesidir. İçimizde, Washington rotasını daha hayırlı bulanlar vardır. Bunlar, Türk'ün başına 200 yıldır nice belâlar açan statükoculardır. Radikal değişmelerden ödleri kopan sözde devletçilerdir.

Sayın Başbakan ve koalisyonun diğer iki sayın lideri, ısrarla hükûmetin 2004 baharına kadar süreceğini vurguluyorlar. Aslında Türkiye Cumhuriyeti tarihinde 4 yıldan fazla süren hiçbir yasama dönemi yoktur. Millî Mücadele'yi yapan ve Kurtuluş Savaşı'nı kazanan 1. Meclis'in bile ömrü 3 yıldır, 1 yıl erken seçime gitmiştir.

Gerek ABD, gerek Avrupa Birliği ile ilişkilerimiz çok yoğunlaştı, çok daha yoğunlaşacak. Bu ilişkiler Türkiye'nin yakın ve orta vadede geleceği için biribirinden önemli sorunları içeriyor. İsviçre'nin asırlık politikasını değiştirerek Birleşmiş Milletler'e üyelik için referandum yaptığı, AB üyeliğini bile düşündüğü bir dünyada yaşıyoruz. Değişim rüzgârlarına uyum sağlayamıyan tutucu devletlerin vay hâline...

Sağlam demokrasiler iki veya iki buçuk partilidir. Anglo-Sakson tipi gerçek demokrasi... Partiler çoğaldıkça karmaşa başlar. Çok parti, sağlıksız siyasî yapılanmanın göstergesidir. Türkiye maalesef bu duruma düştü. Nasıl düştü? 12 Eylûl (1980) müdahalesi sonunda bu anormal tablo oluştu.

Avrupa Parlamentosu'na sunulan ve bir İsveçli üyenin kalem ve karîhasından çıkan Kafkasya Raporu, geçen hafta oylanıp onaylandı. Türkler'in 1915 Ermeni soykırımından bahsedildiği gibi, bugün Ermenistan Cumhuriyeti aleyhindeki tutumumuz dahi vurgulanmış!

Bir kaç yıl sonra, bugün gündemimizi işgal eden çekişmelerin ne kadar teferruattan, ikinci derecede, çocukça inatlaşmalardan ibaret olduğunu hatırlarsak, şaşırıp kalacağız. Yeter ki, esası ve hedefi kaçırmış bulunmıyalım.

Bu sütunda müteaddit defalar yazdım: Ben idam cezasına inanırım ve taraftarım. İnsan suretinde öyle yaratıklar vardır ki, bunların azaltılabilmesi ve caydırılabilmesi ancak ölüm cezası ile mümkündür.

Türkiye-ABD Ekonomik Ortaklığı Komisyonu, dün öğleden sonra ilk toplantısını Ankara'da yaptı. Başbakan Ecevit'in Washington ziyaretinde bu hususta Başkan Bush'la mutabık kalınmıştı. Türkiye ne istiyor? Birleşik Amerika'nın Avrupa Birliği üyelerine uyguladığı ayrıcalıkların, henüz aday olmamıza rağmen, bize de uygulanmasını...

PKK hareketi, Cumhuriyet tarihimizin en kapsamlı isyanıdır. Hem önemli Batı devletleri, hem epey kıytırık devlet tarafından açık kapalı desteklendi. Hepsi terör destekçiliği yapmak, terörü azdırmakla suçludurlar.