Yılmaz Öztuna

Bir milletvekili, hem de Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde bir basın toplantısı yapıyor, TRT'de bir defa yayınlanmış bir filmi ve senaryonun -epey aykırı şekilde- dayandığı romanı eleştiriyor ki, sormayın. Şunu bunu vatan hainliği gibi her türlü ölçüyü taşıran bir üslûpsuzlukla itham ediyor. Bir teşvik sonucu 2 ay gecikmeli yapıldığı anlaşılan bu çıkışın, iki bakımdan tehlikeli ve yaramaz olması dolayısıyla yazımı kaleme aldım.

Taliban ve el-Kaaide, Kandehar'da direniyor. Kandehar, geçmiş asırların ünlü Asya beldelerinden biridir. Bugünlerde kim bilir nasıl bir harabiyet ve felâket içindedir. Çağımızdan pekçok gerilere düşmüş, cürmüne bakmayıp dünyaya kafa tutan, taassupla gözleri kararmış toplumların âkıbeti budur.

ABD Dışişleri Bakanı emekli orgeneral Colin Powell, 4 Aralık Salı günü Ankara'dadır. Ne söyliyeceğini, daha doğrusu ne istiyeceğini şimdiden tahmin etmek spekülasyon sınırını aşmaz. Gene de bir şeyler düşünebiliriz.

Terörle savaş döneminin ve Afganistan harbinin, Türkiye dış politikasına bazı imkânlar ve kolaylıklar getirdiği bellidir.

Cumhurbaşkanı Sayın Ahmet Necdet Sezer, Avrupa Birliği Türkiye İlerleme Raporu'nu dikkatle hazırlanmış ve objektif tanımlarıyla değerlendirdi. Bu suretle Cumhurbaşkanı, raporu objektif kelimesiyle vurgulayarak, taraflı ve çifte standartlı olduğunu öne sürenlere katılmadığını açıkladı.

Bazı çevrelerde, bazı zihinlerde reformdan nefret kompleksi, korkutucu, hattâ dehşet verici çizgilere yükseldikten sonra, komik ve küçük düşürücü derekelere indi. Reform deyince ödleri kopuyor.

Birleşik Amerika hükûmeti, Üsâme bin Lâdin'in başına, bendenizin bilebildiğim kadarıyla, bütün tarihin en büyük kelle ödülünü koydu: 25 milyon dolar...

Birleşik Amerika'nın Afganistan'da işi bitirdiğini söyliyenler var. Bu fikir, savaşın sonu kesinlik kazandığı için bir anlamda doğrudur. Taliban'ın âkıbeti bellidir. Dağlara çekilecek, açlığa dayanabildiği nisbette vur-kaç taktiğini sürdürecektir. El-Kaaide'nin durumu da aynıdır, ama yalnız Afgan topraklarında...

Reform yeteneği kısıtlı olduğu için çağına uyum sağlayamayan devletlerin başına her şey gelebilir. Çarpıcı örneği Osmanlı İmparatorluğu'dur. Öz dinamiklerini harekete geçiremedikleri için, dış baskılara maruz kalırlar. Statükocu yönetimler üstelik statüko rehavetini ve zihniyetini kitlelere de yayarlar. Dünya nimetlerinden gittikçe mahrum kalan toplumda memnuniyetsizlik sürekli artar. Tarih ilminin yukarıda özetlediğim kanunu, bugün Türkiye Cumhuriyeti'nde dehşet vermeye başlayan olanca ağırlığıyla hüküm sürüyor.

Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde Siyasî Partiler ve Seçim yasalarının tadili veya yeniden yazılması için, çalışmalar başladı. Bir takım teklifler ortaya atılıyor, sonra yalanlanıyor. Hâsılı fikirler oluşuyor. Son sözü genel başkanlar söyler. Onlar da tereddütteler. En kötüsü, kendi partisi yararına gördüğü hususlar üzerinde direnmektir. En iyisi, bu iki temel kanunu Avrupa standartlarına uygun şekilde düzenlemektir. Konuyu bugünden ele almak hiç de erken değildir. Seçim arifesine bırakmak sakıncalıdır.

Dış kaynaklı övgüler pek çok hoşumuza gider. Dış kaynaklı eleştiriler ise bize göre mutlaka haksız, maksatlı, garaz ve husumet eseridir, tepkiyle karşılar, nefretimizi açıklarız. Kurt denen tecrübeli ve derin politikacılarımız, bu karakterimizi iyi bilirler. Halkımıza gerçekleri söyleyip aydınlatacakları yerde, ifrattan tefrite giden duygularını kabartır, millete yaramaz bir popülizm izlerler. Çaylak denen acemi ve satıhtaki politikacılarımız ise, zaten aynen halkımızın duygularını paylaşırlar.

Kuzey İttifakı denen ve Taliban'dan önce Afganistan'a egemen olan güçler, dün sabah savaşsız Kâbil'e girdi. Hava alanını ele geçirdiği Kandehar'a da girmek üzeredir.

Amerikan bombardımanı ile çökertilen Taliban, egemen olduğunu iddia ettiği ülkeyi savunamadı. Kuzey İttifakı, Afganistan'ın önemli parçalarını ele geçirdi. Kâbil yolu açıldı. Artık başkente girmek büyük gayretlere muhtaç görünmüyor.

Amerika Birleşik Devletleri, Irak üzerine yürüyecek mi? Haftalardan beri bu konu münakaşa ediliyor. Hem bizde, hem bütün dünyada... Bu sorunun elbette çeşitli kompleks cevapları mevcuttur. Ancak kestirmeden tek cevabı vardır, şöyledir: 11 Eylûl eylemi ile Saddam'ın herhangi bir ilişkisi ortaya çıkarsa ABD, Irak ile savaşa başlamakta bir an düşünmez. Müttefikleri de ister istemez yanında yer alır.

İngiltere Başbakanı Blair, Washington'da Başkan Bush'la görüştü. Savaşın Irak'a taşınmaması gerektiğini bildirdi. Türkiye'nin de aynı fikirde bulunduğunu eklemeyi unutmadı. Terörle mücadeleyi kolaylaştırmak için bir vakit önce Filistin devletinin oluşturulmasını tavsiye etti. İsrail, bu tavsiyeye tepki verdi.

Türkiye'nin, terörle savaş için Afganistan'a asker göndermek kararında İngiltere dışında bütün devletlere takaddüm etmesi, Avrupa Birliği üyesi dostlarımızın ödlerini kopardı. İnsan hakları ve demokrasi yaftası altında, bu kavramlara düşman teröristleri himayelerine alarak, çağdaş uygarlık düzeyine hiç yakışmayan bir üslûpta kullanmak politikalarına halel getirmekte zorlandıkları âşikârdır. Bu tesbitlerimize kızmayacaklarını umuyoruz. Zira nice yıldır onların, terörü ve teröristi açıkça teşvik anlamındaki ipe sapa gelmez eleştirilerini biz, soğukkanlılıkla dinledik.

Kriz yaşayan Türkiye'de partilerimizin iyi geçinmeleri lâzım. Politik eleştiri elbette demokrasinin temelidir. Fakat incitici ithamlar, popülist demagojiler bir şey kazandırmıyor. Çok şey kaybettiriyor. Hem ülkeye, hem partilerimize, hem saygınlık çizgileri pek yüksekte bulunmayan siyasetçilerimize...

Bu hükümet âtıl davranmakla, geç karar alarak ancak olayların peşine takılmakla, lâgarlıkla, inisiyatif kullanamamakla itham edilmiştir. Tarihe de böyle geçecektir.

Geçtiğimiz hafta sonunda hükûmetin ağırlıklı üyeleri, önemli şeyler söylediler. Hem iç, hem dış politikamız yol ayırımındadır.

Cumhurbaşkanı'nın niçin referandum şıkkını seçtiğini yorumlamıyoruz. Ancak referandumdan kurtulmak yolunu da gösterdi. Tabii Anayasa değişikliği şarta bağlanıp gerçekleştirilemediği takdirde, referandum olur. Sonuç bellidir.