Mustafa Selçuk

Son günlerde, dünya piyasaları bir olaya gözlerini dikmiş vaziyette: Bear Stearns adlı dev yatırım bankasının başı, yönettiği iki fon yüzünden büyük dertte. Hedge fund denilen ve borçlanma araçlarına yatırım yapan iki fon, büyük zararla çökmek üzere ve banka bunları kurtarma planları yapıyor.

Partilerin seçim beyannamelerinde ekonomi hayli geniş yer tutuyor. Bugün konumuz değil ama yeri gelmişken söyleyeyim: aylardır ülkede rejim, güvenlik, laiklik diye toz dumana katıldı; ama iş seçmenin önüne gitmeye gelince ekonomik vaatler ve programlar öne çıkıverdi.

Yaygın sözdür; bitaraf olan bertaraf olur. Yani, illa ki bir mensubiyetin, bir aidiyetin olacak. Ya hemşehri olarak, ya siyasi olarak, ya takım olarak, ya ideolojik olarak. Şart mıdır peki? Nereden baktığınıza bağlı.

Bankacılık sistemimizdeki yabancı payının ulaştığı nokta. Oyakbank'ın satışı ile yabancılar sistemin neredeyse yarısını kontrol eder duruma geldiler.

Türkiye seçime gidiyor ama siyasetçi de, yorumcu da gölge taşlamaktan, muğlak kavramları didiklemekten öteye gidemiyor. Birlik ve beraberlik, bölünmez bütünlük, iç-dış düşman, tehdit, ülkeye sahip çıkmak, elden giden laiklik vesaire...

Bir ülkenin gündelik hayatında genellikle neler yer alır? Semt pazarındaki fiyatlar, hava durumu, trafik, yapılan yollar, ev fiyatları, kiralar, yeni açılan alışveriş merkezi, tatil, hastalık, okul... Listeyi bu minvalde uzatabiliriz.

Gelen her şehit haberinin duyguları bıçak gibi keskinleştirdiği bir ahvalde bir yorumcu için en kolayı, duygusal cümlelerle süslenmiş yazılar yazmak olsa gerek...

Toplum mühendisliği... Aslında on yıllardır fiilen uygulanmaya çalışılan ama 90'lı yıllardan itibaren dikkati çeken bir ucube kavram. İnsanın ve sosyal yapının şekillendirilebileceğini, şartlandırılabileceğini öngören, yani insanı aşağılayan bir kavram. Oysa insan veya cemiyet, güdülecek bir varlık değil ki...

Başlıktaki ifade Avrupa'nın devlerinden ve Türkiye'deki en büyük portföylerden birine sahip olan yabancı bir bankanın genel müdürüne ait. Genel Müdürle sohbet ederken şunu net biçimde gözlemliyorum: Türkiye'ye ve mevcut iktidarın ekonomi politikalarına biz yerlilerden çok daha fazla güveniyorlar.

Haftalık ve aylık ortalamaların altından, 4000 puandan haftayı kapayan Çin Şangay borsası yeni haftaya satışlarla başladı.

AB'ye uyum sürecindeki her türlü demokratik ve siyasi kriterin uygulanmasına "bizim şartlarımız farklıdır" diyerek karşı çıkanların, seçimden koalisyon çıkarsa istikrar alt üst olur diyenlere AB ülkelerini örnek göstermelerine hayret ediyorum.

Gelişmiş ülkeler-Gelişmekte olan ülkeler. Geçmişte dünya ideolojik eksende kutuplara ayrılırken, yeni eksen ekonomi... Dünyaya artık sadece iktisadi gerçekler ve hadiseler yön veriyor. Ülkeler, ekonomik potansiyelleri ve gelişmişlik kriterlerine göre gruplanıyor, politik eğilimleri dahi iktisadi yönelimler belirliyor.

"Şehri istismar edeni şehir cezalandırır". Pendik Belediye Başkanı Erol Kaya, CHP'nin 1994 yerel seçimlerindeki İstanbul hezimetini bu cümle ile tarif ediyor... İstanbul'un doğu kapısı Pendik'e kuşbakışı bakan bir tepede, hem ilçe nüfusunun akıl almaz artışını konuşuyoruz, hem de yerel yönetim anlayışının Türkiye'deki gelişimine kafa yoruyoruz. Nüfusu 20 yılda 10 kat artan, 500.000 insanın yaşadığı dev bir ilçe, gecekondu ve çarpık şehirleşmenin tahrip edici etkilerinden kurtulup "modern bir kent" olma çabasında.

"Ekonomide dönüşüm sağlandı, siyasetin de dönüşmesi lazım". TOBB'un Genel Kurulu'nda Başkan Rifat Hisarcıklıoğlu aslında "çok net biçimde" özetledi Türkiye'nin "idari kramplarının sebebini".

Son 150 yılı kaos ve yenilgiyle geçmiş, sosyal yapısı derin bir şekilde bölünmüş bir imparatorluğun yıkıntıları üzerine kuruldu Türkiye. Sonrasında da demokrasinin kendiliğinde olgunlaşacağı "tabii bir süreç" yaşanmadı.

Şu günlerde Merkez Bankası başkanının yerinde olmak istemezdim doğrusu. Düşünün, ana hedefi enflasyonu düşürmek olan ve elindeki tek silah olan faizi de sonuna kadar kullanmış durumdaki bir kurumun başındasınız.

Ülkemize özgü şartlar, iç ve dış düşman, rejim tehdit altında, yaşam tarzı... İki aydır tüm ülke bunlarla yatıp kalkıyor. Ve zannediyoruz ki Dünya'nın merkezinde bir tek biz varız.

Bir insanın, kendisini sürekli olarak izah etmek, hatta savunmak zorunda olması ne kadar incitici bir durum. Özgür ve demokratik toplumlarda birey, sadece yasal olarak suç isnad edildiğinde kendini savunmakla mükelleftir.

Başlıktaki metaforu Deutsche Bank'ın mayıs raporundan ödünç aldım. Raporda, yüksek faizin mevcut ekonomik şartlar içinde sonuçtan ziyade sebep olduğuna vurgu yapılıyor ve "yaz aylarında salatalık ucuzladı diye faiz indirimi beklemeyin" deniyor.

Türkiye'nin kredi notu değişmedi. Ama görünümü pozitiften durağana çevrildi. Ne demek bu? Ekonomik parametrelerde, dengelerde bir bozulma yok ama resim önceki kadar berrak değil demek.