Mustafa Selçuk

Türkiye'de fertler veya şirketler kur riski ve bu riskin yönetimi konusunda pek tecrübeli değiller. Bu konuda gelişmiş bir türev piyasa'da yok.

2007 senesi ekonomik risk algılaması bakımından iki temel unsuru öne çıkarıyor. Mayıs ayındaki Cumhurbaşkanlığı seçimi ve en geç ekim ayında yapılacak genel seçimler.

İşte bütün mesele...mi acaba? Türkiye, gelişmekte olan bir ülke olarak büyümeyi her zaman öncelemek zorunda. Ama mali disiplinin eksik olduğu, bütçesi kevgire dönmüş bir ekonomide, reel faizleri tavana vurmuş, enflasyon sarmalında debelenen bir ülkede, dönemsel bir büyüme olsa da sonuç hep hüsran olur.

Sıla neresidir sizce? Doğduğunuz ve yıllar önce terkettiğiniz yer mi, yaşadığınız ve yaşamaktan mutlu olduğunuz yer mi?

Öyle bir coğrafyadayız ki, her an yüreğimiz ağzımızda... İranın nükleer krizi acaba bizi gerer mi derken, bir de İsrail-Lübnan krizi çıktı. Kuzey Irak ekseninde zaten hiç bitmeyen bir baş ağrımız var.

Steve Hanke... Ünlü ekonomist... Türkiye'yi de yakından takip eder. "Paranızı euroya endeksleyin ve para kurulu sistemine geçin" demiş.

Hiç düşündünüz mü, hayatınızda neleri ertelediğinizi, neleri yapmaktan vazgeçtiğinizi? Endişelerin, acabaların insafına terkettiğiniz mutlulukların ardından kaç defa el salladığınızı düşündünüz mü?

Türkiye'nin enflasyonu altetme mücadelesinde son 3 yıldaki başarısı göz ardı edilemeyecek kadar bariz durumda. Merkez Bankası'nın para politikası ile Hükümetin bütçe disiplininden taviz vermeyen ve "kaynağı olmayan harcama yapılmayacak" şeklinde özetlenebilecek politikası, bu ülkenin on yıllarını sömüren, tüketen "kronik illetin" önünü aldı.

TDK sözlüğünde "göze ve kulağa hoş gelen, hayranlık uyandıran" olarak tarif ediliyor güzellik. Yani insanda pozitif duyguları tetikleyen, hissedildiğinde veya sahip olunduğunda mutluluk ve sevinçle tarif edilebilen ne varsa, güzel olarak vasıflandırabiliyoruz.

Kanaatimi hemen söyleyeyim: Bitmedi ama biraz mola verdi. Bitti diyebilmek için dalganın kaynağını iyi anlamak lazım.

Başlıktaki ifade, ekonomi ile ilgili herkesin üzerinde mutabık olduğu yalın bir doğruyu ifade ediyor. Ama doğrular yazılınca veya söylenince değil, uygulandıklarında etki oluştururlar. Haliyle de, bir doğrunun faydası, ancak uygulandığında görülebilir.

Özdemir Asaf'ın artık klişeleşmiş mısrasına atıfta bulunmak niyetinde değilim. Şehirler kalabalıklaştıkça, insanlar çoğaldıkça, yalnızlık da kaotik biçimde çoğalıyor. Kalabalıkların içinde, kuşatılmışlık duygusunun anaforunda debeleniyor insanlar. Ve hergün onlarca kişiyle konuşan, arkadaşlarıyla gezen, eğlenen,ahbaplarıyla telefonlaşan insanlar, bu yoğun ilişki trafiği arasında hâlâ yalnızlar. Zira paylaşamıyorlar...

Klişelerle konuşmaya ve düşünmeye o kadar alıştırılmışız ki... Sebep sonuç ilişkisini de kurarken klişelerin sınırladığı alan içine kendimizi mahkum ediyoruz.

İki aydır devam eden "piyasa karambol" üne Merkez Bankası müdahil oldu. Spekülatif ataklarla başı dönenler "ne oluyoruz yahu?" sorusunu bırakıp "bakalım şimdi ne olacak?" demeye başladılar.

İnsanoğlu havf ve reca arasındadır derler. Yani korku ve ümit arasında... Aslında bir denge formülüdür bu. Korku ve endişeler ümitlerimizi frenler, ümit ve hayallerimiz ise korkularımızı bastırır.

Dalgalanma devam ediyor. Bir süre daha da edecek. Yani döviz kurunun da faizlerin de denge seviyelerini bulmaları biraz daha zaman alacak. Daha doğrusu bu dalgalanmaya yol açan iki faktör de var olduğu sürece kafalar da cepler de biraz sıkıntılı olacak.

Son iki ayda global likiditedeki yön değişikliğine bir de "bize has" karmaşalar eklenince, döviz kurunda ve faizde keskin hareketler oldu. Dövizde yaşananı belki düzeltme olarak yorumlayabilirdik ama sürecin seyri spekülatif atakları da beraberinde getirdi.

Piyasalardaki türbülans baş döndürmeye devam ediyor. İnsanların vücut kimyaları ciddi ciddi bozulmaya başladı. Nedenler hakkında türlü çeşitli yorumlar yapılıyor.

Türkiye 2001 fecaatinden çıkarken ekonomik istikrarını muhafaza etmek için iki kuvvetli bağ kullandı. IMF ile birlikte sürdürülen mali program ve AB üyelik perspektifi.

Okadar kuşatıcı, o kadar besleyici bir duygudur ki ümit. Hayalleri besleyen, beklentileri güçlendiren, insanı hayatla barıştıran, kimi zaman mücadele azmini, kimi zaman cesareti, kimi zaman ise sabır ve tevekkülü artıran...