Prof. Dr. İsmail Kaya

Önce biraz okuyalım, sonra iki cümle ilave ederiz. Toffler'e göre, ekonomi, üç dalga yaşadı. Birincisi, en önemli sermayenin toprak olduğu tarım çağı. Ülkemde bol bulunur. İkincisi, sanayileşme çağı. Üçüncüsü ise, akıl, enformasyon ve ileri teknolojinin asıl sermaye olduğu bilgi çağıdır. Günümüzde ise, yenilikçilik, kültür, miras ve çevre yönelimli dördüncü dalgaya doğru ilerliyoruz.

İtibarî bir bitiş olarak miladî yıl sonu, iş dünyasında belli işleri beraberinde getiriyor. Anlık, günlük, haftalık, aylık işlemler dışında, yıllık manzara bu sıralar kayda ve değerlendirmeye alınıyor.

İnsaf sahibi halkımız bu hükümetin enflasyonda ve ilaç fiyatlarında sağladığı başarının farkında. Ömrümüz boyunca böyle bir fiyat istikrarı ve böyle bir ucuzlama görmedik.

Gerilla, bir savaş terimi olarak, ufak ve dağınık birliklerin daha güçlü ve kalabalık ordulara karşı yürüttükleri yıpratma savaşı olarak Napolyon'dan, Sun Tzu'ya ve İngiliz Lawrance'den günümüze sürüp geliyor.

Geçen hafta, Kızılderililerin tabiriyle, "çatal dilli beyaz adam"ın diplomat sıfatlı elemanlarının endazesiz yazışmaları, dünyanın tepesine, Hiroşima, Nagazaki, Çernobil gibisinden, bir siber bomba gibi düşüverdi.

Beynin nasıl çalıştığıyla başkaları kadar, pazarlamacılar da yakından ilgileniyor, çünkü işler orada bitiyor. Daha çok satmak için hemen her gün yeni tarife sunan uyanık pazarlamacıları gördükçe, Iowa üniversitesinde Antonio Damasio ve ekibinin yıllar önce yaptığı bir deney aklıma gelir. Acaba ahali, kartların hileli olduğunu ne zaman fark edecek, derim.

NATO'nun 15 yıllık geleceğini şekillendiren strateji belgesi Türkiye'nin istekleri de dikkate alınarak kabul edilmiş. Hayırlı olsun. Strateji dillerden düşmüyor. Lakin stratejiyi iyi kıvıran ülke, firma ya da şahıslarla, sadece lafını edenleri hayat bir bir ayıklıyor.

Bayramı kimileri tatil olarak yaşasa da, işini bilenler bayramlarda bile boş durmuyor. Büyükler dünyanın ahiretin tarlası olduğunu biliyorlar. Onlar için, dünya yok hükmünde, her şeyleri ahirete indeksli. Emeklilik mezarda diyor, işi ve hayatı bir arada yaşıyorlar.

Kıymetbilirlik bir yana, değerlerimizi bile tanımıyor, tartamıyoruz. Uğrunda ve karşılığında katlanacağımız fedakârlık, zahmet veya bedellerde bir türlü uzlaşamıyoruz. Maddî-manevî, sosyal-kültürel, aynî-nakdî, bütün değerlerimiz böyle.

Hayatta her şey değişirken değişimlere direnmek çare olmuyor. Değişime uyum sağlayan kazanıyor. Direnen kaybediyor.

İşlerin kapalı kapılar ardında planlanıp emirle uygulandığı bir dünyadan, "göç yolda düzülür" ve "her çiçekten bal" tarzı paylaşımcı açık pazarlama projelerine doğru bir gidiş kendini hissettiriyor.

Firma-müşteri ilişkileri evliliğe benziyor. Yanlış eş seçimi ve anlayışsızlık geçimi zora sokuyor. Firmalar yakışıklı birer damat gibi, piyasaya çıkıp, kendilerinin varlığından bile habersiz nice müstakbelleri tavlamak, onları sürekli ve kalıcı müşterilere dönüştürmek için var güçleriyle pazarlama yapıyor, insanları şahitler huzurunda "Eveeet!" dedirtmeye uğraşıyorlar.

Konforu düşünebiliyor musunuz? Gün henüz ağarmamış. Kapıyı açıyorsunuz, kapıya dikkatle iliştirilmiş, orada sizi bekliyor. Sessiz ve masum. Her gün. Aynı saatte, şaşmadan. Yaz kış, yağmur çamur, kar fırtına, bayram tatil; haftada yedi, ayda otuz gün ve yıllarca. Hiç aksamadan.

Sizin Cumhurbaşkanınız, sizin Başbakanınız, sizin Anayasanız, sizin hükümetiniz, sizin açılımınız gibi sakim ayırımcılıkların terk edilme ihtimalini düşündüren manzaralar eşliğinde TBMM yeni yasama dönemine başladı. Hayırlı olsun.

İnternet dünyayı küreselleştirirken, yerele de hizmet ediyor. Komşuyla komşuyu da yaklaştırıyor, dünyayı, birbirine güvenen insanların yaşadığı "küçük bir köye" dönüştürüyor.

Bu memlekette toplumu dönüştürmek için çok eskiden güzellik müsabakaları yapılırdı. Ardından ses yarışmaları geldi. Yakın zamanlarda ise katılanların sahne maymununa döndürüldüğü "yeteneksizsiniz" yarışmalarına bile şahit olduk.

Gençlere tez konusu beğendiremiyoruz. Konu bulmakta zorlananlar için işte bir öneri: Takımları güçlü firmalar mı daha güçlüdür, yoksa güçlü firmaların takımları mı daha güçlü olur? Takımlar mı firmadan, firmalar mı takımlardan çıkar? Güçlü ülkeler mi güçlü takımlara sahip olur, yoksa güçlü takımlar mı ülkelerini daha güçlü yapar?

Bayramlık alışverişler dâhil, pazara çıktığımızda seçimlerimiz, tercihlerimiz ve kararlarımızla baş başa kalıyoruz. Pazarlamacılar bizim seçimlerimizi, tercihlerimizi ve dahi kararlarımızı etkilemeye uğraşıyor. Bu üçü bir pazarlamacı için eşit değerde önemli. Firmalar üçünü de dikkatle yönetmek zorundalar.

Evet/hayır oylaması bu ülkede çeyrek yüzyıldır süregelen değişim/dönüşüm akımının bir başka merhalesi.

Pazarlamayı, pazar fırsatlarını değerlendirmekten ibaret sananlar, bu memlekette başımıza üç iş sardılar: Dershaneler, Özel Üniversiteler ve MBA'ler (embiey okunur).