Resul İzmirli

Kırkpınar güreşlerinde seyircileri en fazla sinirlendiren, pehlivanların mertçe hamleler yapmayıp işi uzatmaya çalışmaları oluyordu. Pehlivanlar isteksizce ve itişme tarzında güreştikçe tribünlerden sinirli sesler, iş daha da böyle giderse yuhalamalar ve küfürler yükselmeye başlıyordu.

Son yıllarda yurt dışından çok konuşmacı, dinledim. Konusuna hakim olanlar, dağarcığı dolu olanlar akılda kalıyor. Bunlardan biri de Elisabeth Moss Kanter. Harvard Üniversitesi profesörlerinden. Dünyanın en iyi 10 konuşmacısı içinde sayılıyor. Konusu "Değişim". Değişimin ve değişim yönetiminin ustalarından.

Son yazımdan sonra iki günlüğüne İstanbul'dan ayrıldım. Bugün (yani dün) öğle üzeri döndüm. Esra (yeni deyimiyle bendenizin asistanı oluyor) bayağı heyecanlı karşıladı. Çok kişiler aramış, yazı için çok tebrik ve teşekkür almışız.

Futboldaki zaferimiz, zaferin sarhoşluğu derken, normal yurdum şartlarına döndük. Ankara kilitlendi, meclis tatilde, hadi bakalım ne yapacağız şimdi. "Manşetlik haberleri cımbızla bulmak gerekecek" demiştim kendi kendime. Demez olaydım, Türkiye öyle bir sallandı ki şimdi gündem bizi önüne aldı sürüklüyor.

Futbol Milli Takımımızın kazandığı zaferle birlikte kenetlendik, bütünleştik. Birbirimize sarıldık, yenilince birlikte ağladık, gol atınca çılgınlar gibi havalara fırladık. Yani milletimizin önüne paylaşabileceği bir hedef koyduğumuz zaman, insanımız canlanıyor, şevkleniyor, gayrete geliyor. Hatta size daha sevimsiz bir tablo çizeyim.

Güzel söylemiş İş Bankası'nın zarif Genel Müdürü Ersin Özince: "Kriz var, siyasi belirsizlik var diye, mümkün olan yatırımlardan vazgeçmek, geçim sıkıntısı var diye, çocuk yapmayıp neslini kurutmaya benzer."

Sabahın 7'sinde, genç, yaşlı arkadaşlardan oluşan gazete personeliyle, uykulu gözlerle doluştuğumuz otobüs batı'ya doğru yol aldıkça ve de Kaptan Şoförümüz Cemal Bey'in mehter marşı ağırlıklı yayınının temposu arttıkça, bir de Rahmetli Yahya Kemal Beyatlı'nın "Bin atlı akınlarda çocuklar gibi şendik" mısralarını mırıldanmaya başlayınca, Kırkpınar'ın havasına giriverdik hemen.

Tabii işler eskisi gibi olamaz. O zamanları bilenler bilir, doların fiyatı belki on yıl boyunca değişmezdi. Gümrük duvarları arkasında korunan iş dünyası ayrıca, teşvikler ve özellikle tahsislerle desteklenirdi. Bu şartlarda beş, on yıl sonrasına yönelik planlar, projeksiyonlar, tahminler yapabilmek mümkün olurdu.

Borsa psikolojik sınırın altına düştü, dolar fırladı. Minik bir kriz, daha doğrusu bir şok yaşadık. Bu şokları yaşamasak hastanın iyileşme ihtimali çok düşecek. Çünkü en ufak bir iyileşme durumunda panik tarzında gevşemeye eğilimli bir toplumuz.

Bazen çevremdeki insanlara şöyle soruyorum. "Son 40-50 yıldır, Atatürk'ün 'muasır medeniyet seviyesini yakalamak' diye özetlenen ana vizyonumuz dışında Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları olarak paylaştığımız elle tutulur bir vizyonumuz var mı?"

Kültür, tarih, tabiat, turizm ve en önemlisi insan... Bütün bunları bir araya getirmek ve bütün saflığı ve temizliği ile muhafaza etmek, her babayiğit şehrin harcı değil. Elazığ gerçekten ama gerçekten büyüleyici bir güzellikler manzumesi.

Arabaya binip kontak anahtarını çevirdiğiniz zaman, marş motoru harekete geçip, bendiks dişlişini ileri fırlatan ilk hareketi yaptırır, ileri fırlayan bendiks dişlisi volanı döndürür, volanın dönmesiyle yakıt ateşleme, yağlama, motor soğutma sistemleri hep beraber devreye girerler, motor çalışmıştır, araba yola koyulur...

Avusturya'daki iş adamlarımızın yeni arayışlarına çözüm bulmak için kurdukları Avusturya Türk Esnaf Kulübü (ATEK)'nün davetlisi olarak hafta sonunda Viyana'daydım. Viyana Merzifonlu Kara Mustafa Paşa'nın yağmalamaya kıyamadığı kadar hoş bir şehir. Bu yüzden kuşatmayı biraz daha uzatmış ve bu fırsatı iyi değerlendiren Viyanalılar yardım alarak Türk ordusunu mağlup etmişler. Bunun izlerini şehrin her yerinde görmeniz mümkün.

Yazıyı yazmak, daha doğrusu milleti, canından bezdiren konular dışında derde deva bir şeyler için kâğıdı, mürekkebi, emeği, alın terini sarf etmek için kara kara düşünürken, imdat yetişti. Gazetemizin görsel yönetmenlerinden Erol Bilem ağabey ile zarif eşi ziyarete geldiler. Erol ağabey ile -pek anlamamakla beraber- filmlerden kaynattık biraz. Sonra laf, Bilemler'in yazlıklarının bulunduğu Marmara Adası'na doğru uzandı...

Adapazarı Kuzuluk'ta dağ başında bir kır lokantasında, şöyle bir etrafı kolaçan edeyim diye kalktım. Ağaçlar arasında gülümseyen bir yüz... Merhabalaştık. Her halinden kibarlık ve samimiyet akan muhatabım gözlerini ayırmadığı için kibar davranmaya çalışarak ben de ayıramadım. Biraz da gülüştük. "Yazılarınızı zevkle okuyorum" cümlesini işitince, ne olduğunu kestirdim. Tanınan biri olmuşum demek ki! Hoşa gitmiyor diyen olursa inanmayın, tanınmak insanı bayağı etkiliyor.

Şöyle gözlerinizi bir yumun ve düşünün bakalım. Geçtiğimiz ay -hadi biraz daha geniş tutalım- geçtiğimiz yıl kaç kitap okudunuz? Bunlardan kaçı yaptığınız işle ilgili idi? Kaç tanesi dünyada olup biteni asgari düzeyde kavramanızı sağlayacak kitaplardı? Kaç sohbetiniz sizin ya da arkadaşlarınızın okuduğu kitaplarla ilgili idi? Bu sohbetlerden kaç tanesini net olarak hatırlıyorsunuz?

Türkiye'de toplu öğrenci hareketleri 1968 yılında Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi'nde başlamıştı. Nereden biliyorsun denirse, bendeniz de o hareketin içindeydim. Mesele şuydu: Sayın Süleyman Demirel Başbakandı. Devlet Personel Kanunu yoktu. Mezun olan Ziraat Yüksek Mühendislerinden; torpilli, dayısı, amcası, arkası olanlar yevmiyeli olarak 1500 lira maaşla istedikleri yerde görev alırlardı. Normal yurdum mühendisleri vatanın herhangi bir yerinde 450 lira maaşa talim etmek zorunda kalırlardı. Hak mıydı? Değildi. Reva mıydı? Değildi.

Ülkenin düşünme yeteneğinin neredeyse dumura uğradığı bir ortamda, düşünen, düşündüren, küçücük de olsa heyecan verebilen şeyler duymak ihtiyacındayım şahsen. Doğru Yol Partisi İstanbul İl Başkanlığı'nın düzenlediği toplantıya da bu yüzden katılmak istedim. "Yeni Yönetim Modeli"nden bahsediyorlar merak ettim. Bir de bendeniz epey bir zamandır yönetim konusuna kafa yoruyorum ya...

1970'li yıllarda üniversitede asistan iken, kendisini tanımadığımız bir işadamı üniversitelerdeki ve belki başka yerlerdeki kişilere devamlı mektuplar gönderirdi. Sonradan vefat ettiğini duyduğum işadamı Mehmet Ata Mermerci idi. Bu mektuplarda "Türkiye'nin dış dünyaya açılması gerektiği, korumacı zihniyetle, Türk Parasını Koruma Kanunu gibi mevzuatla, sanayi ve tarımı kalın gümrük duvarlarının arkasına saklayarak Türkiye'nin bir yere varamayacağı, dünyanın hızla değiştiği, bizim de paradigmalarımızı, ön yargılarımızı değiştirmemiz gerektiği" anlatılıyor, hatta haykırılıyordu.

Az gelişmişliğin malum birçok göstergeleri var. Kişi başına elektrik, demir-çelik, bilgisayar, et, süt tüketiminin az olması gibi. Seremoni ve törenlerin çok olması gibi. Bir de yönetim uzmanları liderlerin çok önemli takımın daha az önemli olmasının da az gelişmişlik ölçüsü olduğunu söylüyorlar.