Yılmaz Öztuna

Listesini akıllıca düzenleyen genel başkan, partisinin oyunu artıracaktır. Aklına estiği gibi liste yapan, oy kaybeder. Halkımızın en nefret ettiği politikacı tipi, para pul meselelerinde adı geçen insandır. Seçmen, böyle tiplerin, ya siyaseti zenginleşmek için kullanacağı, yahut dokunulmazlık zırhına bürünerek yargıdan kaçmak için milletvekilliği istediği kesin kanaatindedir. Oy yitirmek ve dile düşmek isteyen liderler, buyursunlar, böylelerini alsınlar. Tek bir münasebetsiz ismin, bir partiyi çok müşkil durumlara düşürebileceğini hatırlatıyoruz.

Milletvekili listeleri ve ilk sıraları, partilerin oy oranını birinci derecede etkiler. Bugünki milletvekillerinin üçte ikisi, yeni dönemde bulunmıyacaklardır. Seçimin ertelenmesi, bu durumu değiştirmez.

Genel seçimleri 3 Kasım'dan sonraki bir tarihe ertelemek eğilimleri, bize göre sonuçsuz kalacak. Zaten rezalet olur. Dünyadaki saygınlığımız azalır. Halkımız çok kötü karşılar. Yüce Meclis'in itibarı zedelenir.

Partilerin yüksek oranda oy almak için türlü kombinezonlar düzenliyerek seçimlere girmeleri tabiidir. Bizde yüzde 10 gibi katı bir baraj, partileri daha da dikkatli davranmaya zorluyor. Bu barajı geçmek ihtimali bulunmayan partiler, başka listelere girerek bir kaç milletvekilini meclise sokmaya çalışacaklardır. Önceki seçimlerde de yapıldı. Açık ittifak bizim sistemimizde mümkün değil. Birleşmeyi seçmen sandıkta yapsın deniyor.

Kasım ayında hükûmeti Adalet ve Kalkınma Partisi kurarsa, Cumhuriyet Halk Partisi'ne koalisyon ortaklığı teklif edecek. Doğru Yol Partisi kurarsa, gene CHP'ye teklif götürecek. Cumhuriyet Halk Partisi'nin bu derece gözde olması, Demirel'in Erdal İnönü ile oluşturduğu koalisyonun inanılmaz âhenginden kaynaklanıyor. Ama meselâ Çiller ile Baykal'ın aynı uyumu sağlayabilecekleri şüphelidir.

Hemen her gün yazılıp çizilen seçimlerin ertelenmesi, bana göre dedikodu sınırını aşmaz. Amerika Irak harekâtına başlasa bile, erteleme için sebep değildir. Çünki tam bir savaş hâli sayılmaz. Seferberlik ilân etmeyiz. Nihayet Kuzey Irak'a askerimizi ve hava gücümüzü sokarız ki, bunu zaten yıllardan beri yapıyoruz.

Politikada kalmak, hele gücünü muhafaza ederek kalmak zor şey... Bütün dünyada böyle. Türkiye gibi istikrarsız ülkelerde büsbütün böyle... Sayın Kemal Derviş'e bakalım. Türkiye'ye geldi. Köprülü Mehmed Paşa'ya verilen yetkilerle hükûmete girdi. Bakanlara tahakküme kalkışan bir pozisyon aldı. Partilerin genel başkanlarına gitmedi. Meclis'e uğramadı.

Demokrasilerde siyasî partiler, politika yaptıkları devletin temel ilkelerine uymak durumundadırlar. Aksi takdirde şu veya bu nispette gayri meşru duruma düşerler. Devletle karşı karşıya gelince demokrasi zedelenir. İstikrar bozulur. İstikrar elde edemeyen ülkeler gelişemez, yerlerinde sayar, gerilere kayarlar.

Kemal Derviş'in arkasında pek çok iç ve dış destek var. Bunların hiç biri Türk seçmenini temsil etmiyor. Atatürk'ün dediği gibi zeki olan milletimiz, 3 Kasım'a kadarki müddet içinde gerçekleri anlıyacaktır. Bu kadar destekten hiç hoşlanmayacaktır. Onun için Derviş, CHP'de beklendiği oranda oy sağlamaz. Baykal da elbet bunu biliyor.

3 Kasım'ın ertesi günü Türkiye'de çok şeyin değişeceği muhakkaktır. İki buçuk ay kaldı. Bu hafta sonunda bile artık nelerin olabileceği ve nelerin olamayacağı belirmiş gibidir. Seçim ve Siyasî Partiler kanunlarının kelimesine dokunulamayacağı anlaşıldı. Milletvekili Statüsü'ne gelince, gizli bir anlaşma varcasına telaffuz dahi edilmiyor. Halbuki bunların üzerinde Meclis çalışmaları bulunduğunu, kulislerde konuşulduğunu biliyorduk.

Anketler, partileri rahatsız ediyor. Doğru Yol, bir şirkete dava açmış. Anket, Doğru Yol'u baraj altında bırakmış. Ancak bana göre ana muhalefet partimizi asıl kızdıran husus, ANAP ile hemen hemen başa baş gösterilmesi...

Fransız usulü ittifak sistemini mümkün kılan bir Seçim Yasası değişikliği mümkün görünmüyor. Bazı partiler buna karşı. İttifak imkânsızlığına yüzde 10 baraj eklenince, 3 Kasım'da acayip sonuçlarla karşı karşıya gelebiliriz. Bu takdirde başka bir Seçim Kanunu yapılır ve seçimler yenilenir.

Bu dönem milletvekillerini fazla eleştirmek istemem. Zira gık demeden bir buçuk yıllarından feragat ettiler. Ve akabinde, dağılmaları beklenirken, bir gecede AB uyum yasalarını çıkartarak tarihe geçtiler. Hem olumlu hem olumsuz oy veren milletvekilleri... Hepsi bu büyük başarıya isimlerini yazdırarak şeref kazandılar. Milli irade, olumsuz olayların da katkısıyla oluşur. Silme oy, o biçim rejimlerde mümkündür.

Kemal Derviş, Cumartesi günü nihayet istifa etti. Parti genel başkanlarının hepsine göre, epey gecikmişti. İsmail Cem ve Hüsamettin Özkan'la beraber bakanlıktan ayrılması bekleniyordu. Osmanlı aristokrasisinden inen ve onların çoğunluğu gibi Solcu olan Derviş, 21 yıl Dünya Bankasında çalışan bir bankacı. Türkiye'de akıl almaz ekonomik krizin patlaması üzerine, ülkemize davet edildi.

Amerika Birleşik Devletleri, Irak operasyonu için faaliyetlerini arttırdı. Suudi Arabistan'ın bu savaşa soğuk davranması üzerine, eski ve sadık müttefiki olan bu devleti bile tehdit etti. Hem de terör oluşturan ülkeler kapsamına almakla...

İki hafta aradan sonra Bakanlar Kurulu dün toplandı. Yeni Adalet, İçişleri ve Ulaştırma bakanları ile... Anayasa mucibince 3 ay için atanan partisiz bakanlar... Ne köhne, ne modası geçmiş bir uygulama...

Sükûnetle, serinkanlılıkla, vekar ile Brüksel raporunu ve 12.12.2002 günü Avrupa Birliği'nin Kopenhag'ta yapacağı zirvenin Türkiye hakkındaki değerlendirmesini beklemeliyiz.Ekim'de Almanya'da, Kasım'da Amerika'da, Türkiye'yi de etkileyecek seçimler yapılacak. Bizde ise Kasım ayı, hükûmet kurma çalışmaları ile geçecek ve ihtimal yeni hükûmet, 12 Aralık'tan önce güvenoyu alacaktır.

Hulûsi Turgut'un son kitabı önümde: Adriyatik'ten Çin Seddi'ne Avrasya ve Demirel. Eserin 2. cildini oluşturuyor. ABC yayınları arasında 800 küsur sayfa, papye kuşe, renkli fotoğraflarla belgelenmiş. Batı Yakası'nın Hikâyesi başlığını taşıyan bu cilt, Osmanlı'nın Rumeli dediği kanadı kapsıyor.

21. Dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi şahane bir final yaparak şan ve şerefle Türkiye tarihine geçti. Bütün partilerimiz mükemmeldi. MHP dahil... Millî irade, muhalif oylarla beraber oluşur. Muhalif oy olmaksızın demokrasi mümkün değildir.

Bu yazı, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde dünkü sonuçlar alınmadan önce yazıldı. Değerlendirmelerde bulunabilmek için, Yüce Meclis'in, Avrupa Birliği uyum yasalarındaki tavrını görmemiz gerekiyor. Ayrıca seçim ve siyasî partiler kanunlarında birkaç maddeyi olsun değiştirebilecek mi? Bunu da merak ediyoruz.