Yılmaz Öztuna

Paris ihtilâller şehridir. Fransız kültür ve karakterinin mutlak derecede odaklandığı beldedir. Bir büyük kültürün tek şehre bu kadar yoğunlukla yığılmasının fazla örneği yoktur.

Avrupa Birliği Komisyonu yarın (9 Kasım) Türkiye için Katılım Ortaklığı İlerleme Raporu'nu yayınlayacak. Raporda, üyelik için Türkiye'den âcilen istenen hususlar, açıkça belirtildi. Bizden kabul ve uygulama beklenen konulardan bu yazımızda sadece ikisi, din özgürlüğü ve seçim yasası üzerinde birkaç cümle yazacağız.

Birleşik Amerika ile ilişkilerimizin boşlukta yüzdüğünü hissediyorum. Kıbrıs dolayısıyla silâh ambargosuna maruz kaldığımız uğursuz yılları hatırlatıyor. Washington'ın aylardan beri Ankara'ya büyükelçi atamamasını çok manalı buluyorum. Gerçi maslahatgüzar hanımefendinin tecrübeli bir diplomat olduğu belli. Ama büyükelçi değil...

Yağmur Atsız'ın son kitabını bir gecede okudum. Babası Nihal Atsız'ı anlatıyor. Nihal Atsız'la İsmail Hami Danişmend'in evinde 1951 Temmuz'unda tanıştım. O tarihten itibaren en yakın arkadaşı oldum.

Milletvekili dokunulmazlığı (Osm. masûniyyet-i teşrîiyye), yeniden bahis ve münakaşa konusu oldu. Basınımız bu konuya bayılır. Partiler bile biribirlerini suçlarlar.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, 15 üyenin dışişleri bakanları ile toplandı. İngiltere dışişleri bakanı dostumuz, geçtiğimiz yıllarda hiç de dostumuz olmayan Suriye dışişleri bakanı ile kapıştı. İngiltere, Suriye'yi Orta Çağ yönetimi ile yönetilmekle suçladı. Fârûkuş-Şâra, asıl Orta Çağ'ın İngiltere'de hüküm sürdüğü cevabını verdi. Verdi ama, iki devletten hangisinin hangi çağda yaşadığı ortadadır. Haritasını hâlâ düzeltemeyen Suriye, uzun yıllar Lübnan'ı da sınırları içinde saydı. Öyle olmadığını anlayınca şimdi hırçınlık ediyor.

Birleşik Amerika'da eyaletleri ayakları altına alan en dehşetli kasırgalar ülkeyi altüst etti. Yüz milyar dolarlık hasar yaptı. Pakistan zelzelesi milyonlarca insanı açıkta bıraktı. Daha önce Endonezya merkezli tsunaminin benzeri görülmemişti.

Cumhuriyetimizin 82. yılında Türkiye'nin pozisyonu üzerinde birkaç cümle yazmak istiyorum. Hamâset edebiyatı dışında realist cümleler... Millî hedefimiz olan çağdaş uygarlık düzeyinin neresindeyiz. Yakınında mıyız? Uzağında veya çok uzağında mıyız? Bütün dertlerimizin özeti budur.

Barzani, George Bush tarafından Beyaz Saray'ın Oval Ofis denen meşhur başkanlık makamında kabul edildi. 3 yıl önce aynı yerde Tayyip Erdoğan, milletvekili sıfatı bile taşımaksızın Başkan'la görüşmüştü. Bu suretle Bush, bütün dünyaya, Sayın Erdoğan'ı Türkiye başbakanı olarak tanımaya hazırlandığını belirtmişti. Ankara'nın, dünyanın 1. adamının bu tutumundan etkilenmediğini söylemek, tarih ve de siyaset ilimleri bakımından mümkün değildir.

Çar Büyük Petro'dan İmparator Napolyon'a kadar Yeni Çağ tarihinin en büyük jeostratejistleri İstanbul'u dünyanın taht şehri olmaya en layık şehir şeklinde değerlendirmişlerdir. O tarihlerde New York kasaba bile değildi. Bin altı yüz yıl boyunca kesiksiz Roma, Bizans, Osmanlı Türk cihan imparatorluklarının taht şehri olan İstanbul, yeryüzünde iki kıt'a üzerinde kurulmuş tek şehirdir.

Türkiye'nin yeni bir ekonomik patlama dönemine girdiği artık kesinleşti ki bu, refah dönemi demektir. Menderes (1950-57), Demirel (1965-71) ve Özal (1983-87) devirlerinde üç defa böyle bir dönem yaşamıştık. Ancak bunların üçünün de sonunda yeniden yerimizde sayma yıllarına girdik. Dış baskılar ve tecavüzler, içeride anarşi, demokrasimizi askıya aldık.

Amerika; Hariri üzerinden Suriye'yi vurmak istiyor. Netice verecek bir teşebbüse benziyor. Ne neticesi? derseniz, Suriye'de Baas'ı tasfiye şeklinde ifade etmek mümkündür.

Üniversitenin, yargının ve iktidarın kapışması -buna polisi de ekleyiniz- hiç hoş değil. Her taraf zarar görür. Kârlı çıkacak, fayda görecek taraf olmaz. Kazanç belirsizdir, yok gibidir. Üstelik en kötüsü, Avrupa'nın, iktidarı yargıyı etkilemek ve üniversiteye baskı yapmakla suçlamasıdır. Tam da sırası ya!..

Irak'ta anayasa için referandumu demokrasinin bir evresi şeklinde algılayan tek ülke, herhalde Birleşik Amerika'dır. Bizim devlet büyüklerimiz de kutladılar ama, nezaket gereğidir.

Saddam yargı önüne geliyor. Milletlerarası medyaya iyi konu çıktı. Bunun ötesinde siyasî bir değer taşıdığını sanmam. Zira Saddam dönemi çoktan sona erdi. İdam edilsin mi, edilmesin mi, edilecek mi, edilmeyecek mi? soruları üzerinde epey gevezelik yapılacaktır. Boş lâflar söylenecektir. Ben kestirmeden gideyim: Edilmeyecektir. Bin defa bu cezaya müstahaktır ama, o devirler mazide kaldı. 2005 dünyasında siyaseten idam yok. Bir siyasîyi âdî suçlu göstermek ise, çok zor. En kötüsünün bile taraftarları, acıyanları çıkar.

Avrupa Birliği üyeliği, artık Türkiye Cumhuriyeti'nin millî hedefidir. En sert muhalefet, meselâ MHP, BBP bile AB'yi reddetmiyor. Onurumuzla girelim! falan diyorlar. Başta Silâhlı Kuvvetlerimiz, belli başlı kuruluşlarımız da Avrupa Birliği'ni istiyor.

Cumartesi günü -niçin bilinmez- Amerika Dışişleri Bakanı Miss Condoleezza Rice, ansızın Moskova'ya gitti. Daha çok Rusya'yı, İran'a uygulamaya niyetlendiği politika için yumuşatmaya çalışıyordu.

Irak konusunun durulması için daha seneler ister. Ama Amerikan işgalinden bu yana nasıl bir Irak oluştuğunu ve böyle bir Irak'ın yakın geleceğe nasıl intikal edeceğini değerlendirmek mümkündür.

Avrupa Birliği'nin resmî rapor hâline getirerek Türkiye'den ilk talepleri arasında, fikir ve basın yayın hürriyeti ve serbestliğine ait hususlar bulunuyor. Hem de madde tasrîhi ile. Yani olay belirtilerek.

Müzakereler çetin geçecek. Kısa veya uzun sürmesi ise bizim performansımıza ilâveten o müddet zarfındaki Avrupa, hattâ dünya şartlarına bağlıdır.