Mustafa Selçuk

Çok tedirgin bir coğrafyada yaşıyoruz; son 20 yılın zihinlerimizdeki tortuları da bizi güvensiz ve tedirgin kılıyor. Deprem travması yaşayanların, rüzgâr uğuldasa bile korkuyu yaşamaları gibi birşey bu.

Arada sırada geçmişin ezberlerinden bahsediyorum. Zihinlerimiz bu ezberlerden kurtularak farklı algı düzeylerine çıktıkça, hadiselerin arka planlarını da anlamamız kolaylaşıyor.

Yazının başlığını, "The Economist" dergisinin yayınladığı Türkiye Raporu'ndan aldım. Çokça tartışılan rapor, iktisadi, sosyal ve politik olarak kapsamlı bir Türkiye analizi sunuyor.

Biliyorum, yabancı sermaye'nin "ısısı" hakkındaki yorumlardan herkes ikrah etti! Ama ne çare ki, zihinlerde bu öcü "büyütülmeye" devam ediliyor.

Bir hafta boyunca, küresel çalkantının dalgaları piyasalarımızı dövüp durdu. "Öcüleştirdiğimiz" sıcak paranın bir bölümü ülkeyi terk etmeye karar verince ortalık biraz hareketlendi.

Dün Türkiye'de para ile uğraşan, üç beş kuruş yatırımı olan herkesin haleti ruhiyesi başlıktaki gibiydi. Felaket senaryoları ortalıkta uçuşuyor, "ben dememiş miydim"ciler gerinerek dolaşıyorlardı.

İsterseniz şu sıcak para konusuna devam edelim. Zira bir müddet daha bu konu ucundan kıyısından çekiştirilecek gibi görünüyor.

Ekonomi allamelerinin bir ezberi de şudur: Türkiye'ye yabancı kaynak giriyorsa, bu mutlaka sıcak paradır ve girdiği gibi çıkar; çıkarken de ekonomiyi yıkar geçer.

Son günlerin popüler bir tartışma mevzuu var: Arjantin dış borçlarını ödeyemeyeceğini belirterek konsolidasyona gidiyor. Yani bir miktar borcunu sildirip, kalanını yeniden vadelendirmek istiyor.

Türkiye ahalisinin yüzde 70'i Avrupa Birliği'nin bir parçası olmak istiyor. Buraya kadar mesele yok. Ancak, "istenen şeyin tarifinde" veya algılanmasında biraz daha düşünmek gerekiyor galiba.

Geçen gün gelen bir okuyucu mesajı beni hep "iyimser" olmakla suçluyor ve okuyanların benim "iyimserliğime" kapılıp(!) yatırım yapmaları halinde uğrayacakları zararların hesabını soruyordu.

Ulusalcılara bakarsanız emperyalist sermaye, Türk bankacılığını ele geçirmeye(!) çalışıyor. Küreselcilere göre ise mali sektörümüz dünya ile entegre olacak.

Dünyevi hiçbir mevzuda, sınırsız güven sağlamak mümkün değildir. O halde, güvenin kıymetini hem alan, hem veren çok iyi bilmelidir, değil mi?.. Haberlere bakarsanız IMF, Stand-by'ın gecikmesine, teşvik yasasındaki popülist ve bütçe zedeleyici hususlara rağmen, piyasaların neredeyse tepkisiz kalmasına hayret etmiş.

Dünyada her 10 şehirden 8'i batıya doğru büyüyormuş. İstanbul da bir dünya şehri. O da batıya doğru büyüyor. Ayrıca, nüfusu aldı başını gidiyor. Ben diyeyim 12 milyon, siz deyin 15 milyon.

Simgelere ve nesnelere manâlar yüklemek veya simgelerle kendini ifade etmek, bazı insanlar için çok büyük önem arzeder. Mutlaka siz de hayatınızda rastlamışsınızdır, makam odasının genişliğine, kapısının şekline, evinin bulunduğu muhite büyük ehemmiyet atfeden kişilere...

Modern zamanların da kendine özgü dertleri ve sıkıntıları var. Cep telefonu hırsızlığına, internet dolandırıcılığına aşinayız artık.

TV'lerde görmüşsünüzdür. Genç bir adam başlık parası yüzünden evlenememektedir veya vasıfsız olduğundan iş bulamamaktadır; ağzına tutulan mikrofondan seslenir: Devlet bu konuya el atsın; devlet bize iş bulsun.

Yıldönümü denilince, hatırlanası şeyleri düşünürsünüz genellikle. Oysa bazı yıldönümleri hatırlanası değildir ama, unutulmamasında da çok fayda vardır. Bugün 19 Şubat. 4 yıl önce, bu ülkenin umudunu heyecanını tarumar eden iktisadi felaket döneminin dördüncü yıldönümü.

Hazine'nin Türk Lirası cinsinden yaptığı 5 yıl vadeli borçlanma, yüzleri güldürdü. Türkiye'nin yıllarını yiyip bitiren kamu borcu boğazımızı iki eliyle sıkıyor: Dayanılmaz yükseklikte reel faiz ve döndürülmez kısalıkta vade yapısı.

Ekonomi esnafının diline pelesenk olan tabirlerden birisi de "gelişmekte olan-emerging ülkeler"dir. Bu tasnifin diğer yanında da "gelişmiş ülkeler" vardır haliyle. Mesela Türkiye neredeyse 20 yıldır "gelişmektedir" ama bir türlü "gelişememiştir." Yani hikayesini ve kategorisini değiştirememiştir.