Şerif Akcan

Asgari ücret tespit komisyonu 1 Ocak 2003 tarihinden geçerli olacak asgari ücreti belirlemek için başlattığı çalışmaları tamamlayarak kararını açıkladı. Buna göre 16 yaşından büyükler için uygulanacak asgari ücret, aylık brüt 250 milyon 875 bin liradan 306 milyon liraya net 223 milyon 749 bin liraya , 16 yaşından küçükler için ise aylık brüt 213 milyon 210 liradan, 256 milyon 500 bin liraya (net 188 milyon 282 bin 252 liraya) çıkarıldı. günlük 7.107.000- TL. ve saat ücreti 947600- TL. olarak belirlenmiştir.

Sosyal güvenlik kurumlarından birinden emekli olan bir kişinin mevcut kanunlar çerçevesinde bir başka işte çalışma imkanı vardır. Ülkemizde, emeklilik yaşının düşük ve emekli aylığının yetersiz olması nedeni ile bir sosyal güvenlik kurumundan emekli olanlar, aynı zamanda iş hayatına da devam edebilmektedirler.

Bilindiği gibi Sosyal Sigortalar Kanunu'na göre sigortalı olarak çalışanlar ile bu kişilerin bakmakla yükümlü oldukları eş, çocuk, ana ve babalarına SSK tarafından sağlık yardımı yapılmaktadır. Ayrıca Sosyal Sigortalar Kurumundan iş göremezlik geliri, malullük veya yaşlılık aylığı alan sigortalılar ile bunların eş, çocuk, ana ve babalarına sağlık yarımı yapılır. Yine Sosyal Sigortalar kurumundan hak sahibi olarak gelir ve aylık alan eş, çocuk, ana ve babalara sağlık yardımı yapılmaktadır.

8 Eylül 1999 tarihinde yürürlüğe giren 4447 sayılı yasa ile Bağ-Kur basamak yükseltme sisteminde önemli değişiklikler yapıldı. Basamak yükseltme sisteminde yapılan değişikliklerin bir çoğu gerekli ve yerinde olmasına rağmen, birçok sigortalı için haksızlığa da neden olmuştur. Basamak yükseltme ile ilgili olarak okuyucularımızdan aldığımız şikayetleri birkaç kez köşemize taşıdık.

Almanya'dan ülkemize dönenler ile halen Almanya'da çalışmaya devam eden okurlarımızdan gelen soruları birleştirerek toplu olarak cevap vermeye çalışacağız. Gelen soruların önemli bir kısmı Almanya'dan geri dönüş yapan vatandaşlarımızın prim iadeleri ile ilgilidir. Bilindiği gibi Almanya'da bir süre çalıştıktan sonra emekli olma hakkını kazanamadan geri dönüş yapan vatandaşlarımız için alternatiflerden birisi prim iadesidir.

Sosyal güvenlik sisteminin finansman krizi içine düştüğü 1992 yılından itibaren, sosyal güvenlik kurumlarının birleştirilmesi dahil bir çok reform konuşulmaya başlanmıştır. Sistemin finansman açığını gidermeye yönelik olarak düşünülen bir takım yasal düzenlemeler yapılmıştır. Ancak bunlardan hiçbirisi, sistemin içine düştüğü sıkıntıdan çıkması için yeterli olmamıştır.

Ülkemizde sosyal güvenlik ve çalışma hayatını ilgilendiren kanunlarda son üç yıl içinde yapılan değişiklikler sonucu tam bir hukuki kargaşa yaşanmaktadır.

Ayten Koçel -Bursa: Yaklaşık 6 yıl isteğe bağ-Kur sigortasına prim ödedikten sonra maddi imkansızlıklar nedeni ile prim ödemeyi durdurdum. Şimdi tekrar prim ödemek istiyorum. Ancak isteğe bağlı Bağ-Kur sigortalılarına sağlık yardımının kaldırıldığını duydum. Bunun doğru olup olmadığını öğrenmek istiyorum.

Bugün seçim günü olduğu için, sizleri hukuk ve kanun terimleri ile yormak istemiyorum. Bunun için daha öncede kısa bir tanıtımını yaptığım iş hukuku ve sosyal güvenlik dalında, pratik çözümler içermesinden dolayı, alanında tek sayılabilecek bir eserden bahsetmek istiyorum.

İşçinin hizmet görme ediminin karşılığı olan ücretin sosyal, ekonomik ve hukuki olarak bir çok sonuçları vardır. Her şeyden önce ücret, işçinin ve ailesinin ihtiyaçlarının önemli bir kısmını, çoğu zaman tamamını karşılamaktadır.

3 Kasım seçimleri yaklaşırken partilerin sosyal güvenlik alanında yapacağı yenilikler kamuoyunda gerektiği kadar tartışılmamaktadır. Partilerin seçim bildirgeleri sosyal güvenlik ile ilgili önemli mesajlar içermekle birlikte, parti liderleri ve yöneticileri tarafından daha net ve açık ifadeler ile nelerin yapılacağı topluma anlatılmamaktadır. Seçim beyanlarında belirtilen hususlar ise sadece kağıt üzerinde kalmaktadır.

İşçinin işyerine devamsızlığı İş Kanunu Madde 17/II-f'de işveren açısından bildirimsiz fesih olarak düzenlenmiştir. İş Kanununun bu maddesine göre "İşçinin, işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki gün veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki işgünü, yahut bir ayda üç işgünü devamsızlık yapması durumunda işveren iş sözleşmesini tek taraflı olarak bozabilir." İşveren haklı nedene dayalı bu fesihten dolayı ihbar ve kıdem tazminatı ödemek durumunda kalmayacaktır.

İşveren iş akdini kanunda öngörülen usul ve sürelere uygun olarak sona erdirmekle beraber fesih hakkını kötüye kullanabilir. Kanun, işverenin hizmet akdinin 13. Madde çerçevesinde feshini bir sebebe dayandırması zorunluluğu öngörmemiştir.

Ankara'dan yazan bir okuyucumuz bir işyerinde yaklaşık 4 yıl çalıştığını, sigorta primlerinin bu süre içinde tavandan ödendiği, yaklaşık 4 ay önce vizite kağıdı alarak hastaneye gittiğini, bir ay hastanede kaldığını, toplam 4 ay raporlu kaldıktan sonra işe döndüğünde hizmet akdinin sona erdirildiğini belirtmiştir.

Bilindiği gibi devlet memurları, askerlik hizmeti yaparken izinli sayılmaktadırlar. Ancak, askerlik dönüşü sonrasında işe başlayınca, devlet memurları, askerlikte geçen hizmet süresinin emeklilik aylığında değerlendirilmesini talep edebilmekte ve bunun üzerine Emekli Sandığınca ödenmesi gerekli bir borç çıkarılmaktadır. İşte söz konusu borcun tespitine ilişkin olarak Danıştay önemli bir karar verildi.

M.Sağlam: Soru:1- 31.12.1961 doğumlu olan 01.01.1980 yılından maden ocağından sicil numarası vardır. Yer altı ssk ödeme gün sayısı 3216 dır. Yer üstü ödeme gün sayısı da 994 gündür. Bu vatandas yer altında çalışanlar icin belli bir gün istenmektedir. Bu gün sayısı nedir ve yer altından mı veya yer üstünden ne zaman emekli olabilir.

Zorunlu Bağ-Kur sigortalıları için geçerli olan sağlık sigortası uygulaması 04.10.2000 tarihine kadar isteğe bağlı Bağ-Kur sigortalıları için de uygulanmaktaydı.

Anonim Şirket kurucu ortak ve yönetim kurulu üyelerinin öteden beri başka bir işyerinden sigortalılıkları devam etmiyorsa, Bağ-Kur sigortalısı olmaları zorunludur. Siz sorunun bu kısmını hallettiğiniz için üzerinden durmuyorum.

İş Güvenliği Yasası olarak bilinen 4773 sayılı "İş Kanunu, Sendikalar Kanunu ile Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun" Resmi Gazete'de yayımlandı. Hükümet, işveren ve işçi temsilcilerinin vardıkları mutabakat sonucu iş güvencesi yasası 15 Mart 2003 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek ve uygulama başlayacak.

Emekli iken tekrar çalışmaya başlayanlardan, a-Aylığı kesilen ve tüm sigorta kolları uygulananlar, kesilen aylığı yeniden bağlanmasını, b-Sosyal güvenlik destek primi uygulanalar yani aylığı kesilmeden çalışmaya devam edenler, aylıklarının kesilmesini isteyebilecekleridir. Bu gibi durumlarda sigortalılar tercihlerini kuruma bildireceklerdir.