Ayşe G. Tunceroğlu

Her sene dünyadaki yılbaşı eğlencelerine bakarken bir "evcilik oyunu" seyreder gibi oluyorum. İnsanlar, oyuncak evinde kurduğu masal havasının içinde oynayan çocuklar...

Onbeş gün Türkiye'deydim, Saddam yakalandı. ABD seçim sath-ı mâiline girdi. Önümüzdeki aylarda Usame Bin Ladin de yakalanırsa şaşmayın!

11-14 Aralık tarihleri arasında Ankara'da toplanan İkinci Türk Dünyası Kadınları Dostluk Ve Dayanışma Kurultayı münasebetiyle Türk dünyasının dört bir yanından hanımlarla bir araya geldik. Türk dünyasının dört bir yanı demek, dünyanın dört bucağı demek.

Can boğazdan gelir" demiş atalarımız. Sonra da ilâve etmişler: "Boğazdan da çıkar..." Hayat belirtisi olan nefes almak fiili ile ilişkilendirilmiş bu atasözündeki mecazî mânâ yemek yemektir.

Son yıllarda Amerikan televizyonlarında "terörist" diye günlerce, haftalarca ekranlara getirilen, gazete, dergi sayfalarında sergilenen esmer, sakallı çehrelerden, Müslüman isimlerinden yorulmuştuk, incinmiştik.

Bir okuyucumuz e-posta mesajında memleketimizde, bir Anadolu kasabasında bir ilköğretim okulunda teneffüs zili olarak Hıristiyan âleminin meşhur Noel şarkısı "We wish you o Merry Christmas" çalındığını, bu garâbete nasıl şaştığını anlatınca aklıma yaşadığım iki olay geldi.

Lozan'da, Lord Curzon, İsmet İnönü'ye 'Şu an bütün isteklerimi cebime koyuyorum. Ancak borç para istemek için iki gün sonra kapımıza geldiğinizde bu isteklerimi birer birer cebimden çıkaracağım' demişti.

Seneler önce büyük oğlum ilkokula giderken beşinci sınıfta bir kız öğrencinin başörtülü okula geldiğini ilk gördüğümde çok şaşırmıştım.

Cumhuriyet Bayramı resepsiyonuna eşli mi gidilecek, eşsiz mi gidilecek, kimler eşli gidecek, kimler eşsiz gidecek, kime ne tür davetiye gitti şeklinde garip, gülünç sorularla uğraşıp cumhuriyetin sekseninci yılına yine türban tartışmaları ile girerken Güneydoğu sınır kapımızda "önemsiz" bir gelişme oldu, önemsiz olduğu için de pek dikkatleri çekmedi.

Üniversitenin açılış töreninde (yanılmıyorsam İstanbul Üniversitesi idi) öğrencilerin biri "parasız eğitim istiyoruz!" diye bağırınca rektör "ben de istiyorum" demiş.

Televizyonlarda haber bültenlerinde duyuyordum da magazin havadisi gibi kabul edip geçiyordum.

Türkiye'den gelen üniversite mezunu gençler bir tuhaf oluyor.

Kayıt parasını veremediği için okulda temizlik yaptırılan annenin haberini okuduk. Ne kadar abartılarak verildi, bilmemiz mümkün değil.

Memleketimizde trafik konusunda söylenecek söz çok da, iki şey var ki yurt dışından gelenler için fevkalâde yadırgatıcı oluyor.

Eskiden "sıcak başına vurdu" derdik, şimdilerde fiyakalı bir ismi var: Termal stress! Belirtileri: Zihnî yorgunluk, çabuk sinirlenme, geç algılama, nefes sıklaşması. Yani ey millet! Kendinize mukayyet olun! Televizyon haber veriyor. Aşırı sıcak dalgası varmış. Çocukların ve yaşlıların bilhassa dikkat etmesi, gündüz saatlerinde dışarı çıkılmaması, bol miktarda sıvı alınması falan tavsiye ediliyor. Demek ki aşağılarda hava sıcak! 2000 küsur metre yükseklikte, sobalarda çıtır çıtır yanan odunlarla ısınırken sıcak hava haberleri dinlemek, güneşten yananları seyretmek de bir garip oluyor. Yaylaya çıkmak dünyadan kopup gitmek. Dağların 2000-2500 metre tepelerindeki yemyeşil düzlüklerde hayat yerdekinden farklı. İnsanlar arası münasebetler farklı, iş hayatı farklı, zevkler, dertler, sesler, kokular farklı.

Çaykara çarşısında ince, sarışın, orta yaşlı bir kadın, yanında iki delikanlı ile, tedirgin dolaşıyordu. Çaykara iki sokaktan meydana gelmiş bir kasaba. Kadın yabancıydı, İngilizce konuşuyordu, derdini sorduk, dilinden anlayacak birini bulduğu için pek sevindi. Danimarka'dan gelmişlerdi. Otel arıyordu. Esnafa bir gece kalacak yer aradığını, yardımcı olup olamayacağımızı sorduk. "Otel yok ama öğretmen evi var" dediler. Kadın delikanlıların annesiymiş, o da öğretmenmiş, yüzü aydınlandı, fiyatını sordu, güvenli midir dedi, önayak olduk, onları oraya yerleştirdik. Taa Danimarka'dan Çaykara'yı bulup gelmesine şaştım. Sonra bir tur otobüsü girdi çarşıya, içinden İsrailli bir grup indi. Ertesi gün Yeni Zelandalı bir karı-koca ile tanıştık. Dünyanın her yerinden insanlar bu dağ kasabasını bulup geliyordu.

Sümela Manastırı'nı ilk defa inşa eden rahipler neden burayı seçtiler acaba, diye düşünüyorum. Ulu dağların bağrında, kayaların içine ibadethâne kurmak nasıl akıllarına geldi? Bu, her ne kadar kuş uçuyorsa da kervan geçmeyen yeri tercih etmelerinin akla gelen ilk sebebi gözlerden uzak olmak, gizlenmek ihtiyacı. Ama tarihler birilerinden kaçıyor olmadıklarını yazıyor.

Anadolu'da yolculuk, aşırı yükleme yapmış kamyonların salıverdiği kara egzoz dumanları ile şık otobüslerin çalımlı sollamaları arasında şekilleniyor. Bir de trafik polisleri ve radarları...

Anadolu'nun kurak bağrında, istiab haddini birkaç defa aşmış, oflaya puflaya yol almaya çalışan bir kamyonun salıverdiği kara egzoz dumanının peşine takılmış giderken telefon çaldı. Yolculuk boyunca çalan telefonlar hep iyi haberler verdi bana, hep dost insanların güzel seslerini duydum, hep merhaba dediler, hoşgeldin dediler. Bu defa da sevgili Gülşen Hanım'ın sesiyle neşelenmiş, gezi notları anlatmaya girişmiştim ki onun dilinden acı bir haber döküldü:

Kumarhânelerin yeniden açılması düşünülüyormuş. Belli bir yerde toplu halde açılması... Böylece hem o yer halkının kalkınması için vasıta olması sağlanacak, hem her şehirde kumarhâne bulunmasının mahzurları önlenecekmiş. Kumarhâneleri yeniden açmak için bir yeri kalkındırma bahanesinin arkasında saklanmamak gerek. Çünkü bu kalkınma işinin fiyasko ile sonuçlandığı Amerika'da ispat edilmiştir.