Mustafa Selçuk

Paranızı neye yatırsaydınız en çok kazanırdınız? Bono? Mevduat? Borsa? Altın? Bilemediniz. En çok kazandıran yatırım aracı, hiçbir bankanın, yatırım aracında bulunmayan, finans bültenlerinde adı geçmeyen "taksi plakası" imiş.

Geçen haftanın ortasından itibaren sıcak paranın tetiklemesiyle yükselen borsa ve düşen bono faizleri, "trend yukarı dönüyor galiba" kanaatinin belirmesine yol açtı. Analistlerden peş peşe gelen hisse alım önerileri, iyimserliği arttırdı.

Gerçeklikle olan bağın kopmaması için insanın idrakinin, kavrayışının ve hislerinin açık olması lazım. "Hayat'tan kopuk bir hayat", fikri insicamı kaybolmuş, refleksif tepkiler veren basmakalıp bir insan profili çıkartıyor ortaya... Bu ülkenin dogmatik eğitim sisteminin yıllardan beri ürettiği gibi... Özgürlükler, insanların ve toplumların gelişmesindeki başlıca unsur... Eğitim de toplumun gelişimini destekleyen ve kalıcı hâle getiren en önemli katkı.

MÜSİAD, muadilleri gibi siyaset mühendisliği yapmak yerine faydalı toplantılar düzenliyor, zihin açıcı raporlar hazırlıyor.

Amerikan ipotek piyasasının yarısını fonlayan iki dev şirket -Fannie Mae ve Freddie Mac- çatırdayınca, ekonomisi borç üzerinde yüzen ABD'de yer yerinden oynadı.

Bu yazıda kastedilen barış, güzellik yarışmalarına katılan alık kızların "dünya barışı istiyorum, bi de herkes birbirini sevsin" tarzındaki boş konuşmalarındaki barış değil... "Kişinin kendisiyle barışması" benim kastettiğim... Yani gölgesiyle kavga etmemesi, kendisine güven duyması, kompleks girdaplarında debelenmemesi... Herkesle çatışan, kimseye güven duymayan, her lafın ve tavrın altında başka anlamlar arayan kim varsa etrafınızda, bilin ki onun kendisiyle ciddi kavgası vardır.

Dünya piyasaları iki gündür biraz nefes alır gibi oldu.

Bazı kavramları kullana kullana içi boş hale getirebiliyoruz. Mesela sinerji... Esasen sosyal ve ekonomik hayatta çok lüzumlu bir kavram, neredeyse "anlamsız" hâle gelmiş durumda...

İnsan hiçbir hayati ihtiyacını sonraya bırakmak istemez. En kısa sürede, hatta "şimdi" elde etmek ister. Zira ihtiyacı "hayatidir." Bu ülkenin "adam gibi" bir ülke olmasını, insanlarının "insanca" yaşamasını, adalet sisteminin "adil", ticaretinin "rekabetçi", bürokrasisinin "şeffaf", iradesinin "sivil" olmasını istiyorsak demokrasiyi "hemen, şimdi" istemeliyiz. Özgürlüklerin genişlemesi, demokrasinin gerçek normlarıyla işlemesi bu ülkenin geleceği için lüzumlu değil, "elzem"dir, hayatidir.

Dün, sosyal ve siyasal dönüşümün çok önemli günlerinden birisi yaşandı Türkiye'de... Gerçekten gerilimli, gerçekten karmaşık, gerçekten olağanüstü günler yaşanıyor ülkede...

İlk çeyrek büyüme rakamı tüm tahmincileri ters köşeye yatırdı. Herkes %4-4.5 derken, %6.6'lık büyüme, iyimserlerin yüzünde güller açtırırken, kötümserlerin "ama"larının adedi arttı. Tahminleri %50'den fazla şaşanlar "baz etkisi" diyorlar ama, unutmamak lazım ki onlar bu tahminleri yaparken de baz etkisi (yani geçen yılın aynı dönemindeki düşük büyüme) vardı. Kısacası, öngörülemez ekonomimiz yine yaptı yapacağını ve umulmadık bir büyüme performansı gösterdi.

Saflar ne kadar netleşiyor, farkında mısınız? Önceleri suret-i haktan görünenler, yavaş yavaş "asıllarına" rücu ediyorlar.

Hazine Bakanı Mehmet Şimşek "IMF ile ihtiyari (cautionary) stand-by" yapmaya yakın olduklarını söyledi. Doğru bir karar... "IMF'den kurtulduk" havası atacak günlerde değiliz. Kaldı ki, 2001 felaketinden sonraki ekonomik performansımıza yaptığı katkı ile IMF "kurtulunacak değil, beğenilecek" bir konumda...

Hazine'nin temmuz ve ağustosta vadesi gelen itfasının toplamı 40 milyar YTL. Bunun yarısına yakını kasada; dolayısıyla asgari 20 milyar YTL yeni borçlanma yapılması gerekiyor.

"AB bize göre değil, girmeyelim." Hah şöyle... Dürüstçe şunu söyleyin ki o kasılmaların, debelenmelerin sebebi anlaşılsın.

Türkiye enerji ithalatına yılda 40 milyar dolar ödüyor. Milli Gelir'in % 4'ü, cari açığın % 80'i, toplam ithalatın ise dörtte biri kadar...

"Nihat öyle bir vurdu ki..." Evet, Nihat üçüncü golü attığından beri bu ülkede milyonlarca insan "ayakları yere basmadan" yürüyor. Her fikir, cins, tarz ve mizaçtan insan dünden beri sevinçli... Yolda, vapurda, iş yerinde, evde, manavda yorumlar gırla... Kimbilir bu hafta doğan erkek çocuklarına verilen Arda, Nihat, Semih isimleri kaç kat artacaktır. Tabii bayrak ve forma satışları da...

"AK Parti bazı vatandaşlarımızın endişelerini gidermeli." Üçüncü yolcuların, uzlaşıcıların, geri adımcıların "masumane" bir isteği de bu. Taraf'ta Gökhan Özgün'ün tabiriyle "esasta otoriter, şekilde demokrat" bir dil geliştiriliyor Türkiye'de. Kelime manaları olarak kulağa hoş gelen ama "kendilerinden olmayanı fena halde sınırlayan ve mahkum eden" bir dil bu... Bu dilde uzlaşma itaat etmeyi, geri adım haklarından vazgeçmeyi tarif ediyor.

"Yeme de yanında yat!" İş Bankası Genel Müdürü Ersin Özince ironik biçimde anlatmış durumu... Dünyada en yüksek faizi Türkiye ödüyor.

Başlık bilmece gibi oldu galiba. Modern zamanların, daha doğrusu ekonomilerin belirleyici unsuru borçlanmadan bahsediyorum.