Necmettin Batırel

Bayram tatili heyecanı piyasalara çok hareketli bir hafta yaşattı. Bono faizleri yüzde 71 seviyesine kadar indi. Dolar 1 milyon 400 bin lira seviyelerine geldi. Repo piyasasında işlem hacmi hissedilir biçimde arttı. Dövizde yaşanan düşüşten kaynaklanan bu artış bize göre kalıcı değil. Kurların gevşediğini gören yatırımcı, bir anda karar değiştirerek TL'ye geçti.

Piyasalar bu haftadan itibaren yılsonuna kadar sakin bir havaya bürünecek. Döviz talebi biraz artabilir. Şirket ve bankalar açık pozisyonlarını kapatmaya yönelik talepleri olacaktır. Borsa olumlu haberlerin getirdiği katkıyla 12.500-13.000 puan aralığında seyredebilir. Dolar 1 milyon 450 bin liradan aşağı inmez. Mark ve Avrupa para birimlerinin yılbaşında resmen kullanılmaya başlanacak olan EURO'ya dönüşümleri bütün hızıyla devam ediyor.

1994 yılında kredi notumuzu üstüste iki defa düşürerek bizi tek kelime ile berbat eden bir uluslararası derecelendirme kuruluşu var. Adı: Standard and Poor's. Dış finans çevrelerindeki itibarımızı yerin dibine geçirdi.

Piyasalardaki olumlu hava yavaş yavaş yerini terkediyor. Para piyasaları artık somut gelişmeler bekliyor. IMF kredisi ile ilgili bütün beklentiler iki defa satın alınıp kâra dönüştürüldü. Şimdi gözler Kasım ayı enflasyon rakamlarında.

Geçen hafta boyunca her gün Uluslararası Para Fonu'ndan geleceği söylenen 10 milyar dolarlık yardımla yatıp kalktık. Sonunda Aralık ayında bu yardım kesinleşip kasamıza girecek. Ama IMF'ye 2002 yılında ödemek zorunda olduğumuz 5 milyar dolarlık borcumuzun ertelenmesi söz konusu değil. Onu bizden çatır çatır alacaklar.

Ekim enflasyonu beklentilerin çok üstünde çıktı. Ancak piyasalar IMF'den gelecek yardımla sıkıntının kısa sürede aşılacağı beklentisiyle şimdilik bu kötü rakamları dikkate almadı. Bono faizleri olumlu hava içerisinde yüzde 77 seviyesine kadar indi. Dolar ise 1 milyon 550 bin liraya geriledi.

Piyasaları haftalardan beri peşinden sürükleyen ek kaynak konusunda kritik bir haftaya giriyoruz. IMF heyeti Ankara'ya geldi.

IMF'den büyük hayallerle gelmesi beklenen "ek kaynak" olayı geçen hafta kökünden bitti.

Geçen hafta IMF'den "Ek kaynak" darbesi yiyen piyasaların gözü bu hafta Meclis'te olacak. 2002 yılı mali bütçesinin Yüksek Planlama Kurulu'ndan çıktığı gibi kabul edilip edilmeyeceği kesinlik kazanmış değil.

Uluslararası piyasalardan ekonomik programa ek destek isteyen Derviş'e Washington'dan ağır bir önlem paketi verildi. IMF ve Dünya Bankası yetkilileriyle yapılan görüşmelerde siyasi destek de ciddi biçimde sorgulandı.

Bu hafta piyasaların gözü iki önemli gelişmede odaklanacak. Birincisi Ekim ayı enflasyon rakamları. Kısa vadeli fiyat hareketleri için mihenk taşı olacak.

ABD'de patlayan 3 yolcu uçağı dünyanın seyrini değiştirdi. Bütün hesaplar altüst oldu. Devletler ve şirketler yıllık ve geleceğe ait planlarını kökünden değiştiriyor.

Yaşadığımız, Cumhuriyet tarihinin en ağır ekonomik krizinin üzerinden 10 ay geçti. Tablo her geçen gün daha da ağırlaşıyor. İnsanlarımız mutsuz, sıkıntı içinde. Enflasyon yaz aylarına rağmen yükselişte.

Haftanın gündemi rekor daralma olacak. Ekonomi en son 1994 yılının yine ikinci çeyreğinde yüzde 10.6 oranında ufalmıştı.

Haftanın en önemli gündem maddesi şüphesiz ünlü işadamı Üzeyir Garih'in öldürülmesi olacak. Alarko Holding'in varlığını sürdürmesi açısından hiçbir problem olmadığını İshak Alaton açıkladı. Ancak iş dünyası kapatılması çok zor ağır bir yara aldı. Garih Türk ekonomisinde bir semboldü. Yaşadığı hayatı 5 ciltlik "Deneyimlerim" isimli eseriyle geride paha biçilmez bir miras bıraktı. Yani boş gitmedi... Yakınlarına ve sevenlerine en derin taziyetlerimizi sunuyoruz.

Para piyasaları 10 günden beri dolar tayfunu ile savruluyor. Şubat krizinden bu yana TL'nin değer kaybı yüzde 120'yi buldu. İthalatta çok ciddi düşüş var. Dış ticaret açığı her gün kapanıyor. Ama bu durum ihracattaki artıştan değil, ithal malların aşırı pahalı olması nedeniyle satılmamasından..

Siyasette istikrar sağlanmadan iki yakamız bir araya gelmeyecek. Bu konuda biz yazmaktan bıktık, Ankara'dakiler konuşarak ortalığı karıştırmaktan usanmadı.

Piyasalardaki olumlu gelişmeler, gergin havanın yerini bahar rüzgârına bırakmasına yolaçtı. IMF, Türkiye'ye verilecek 1.5 milyar dolarlık krediyi serbest bıraktı.

Stanley Fischer'in haftasonunda yaptığı olumlu açıklamaların etkisiyle bugün para piyasalarında bahar rüzgarı esecek. IMF görüşmeleri en çok borsayı dopingleyecek. Ağustos ayındaki borçlanmaya yönelik endişelerin giderilmesi ibrenin yönünü borsaya çevirdi. IMF Başkan yardımcısının dövizi fazla yüksek bulması doların bu hafta 1 milyon 280 bine kadar gevşemesine neden olacak. Merkez Bankası'nın bugünden itibaren faizleri aşağı çekmesi bekleniyor.

6 aydan beri yanlış yönetim uygulamaları nedeniyle hemen her gün yeni bir krizle oturup-kalkan Türkiye nihayet rahat bir hafta geçirdi.