Resul İzmirli

Kişinin, ailenin, şirketin, milletin ve de azgelişmiş ülkelerde devletin kaynaklarını en verimli tarzda kullanması, ekonomik refah ve sosyal huzur için çok önemlidir.

"Eğer, en büyük düşmanınız kendi aranızda birbirinizle iletişim kurma tarzınız ise, dış rekabeti unutun gitsin!" Bu cümleyi şimdilik bir kenara koyunuz ve bendenizin bire bir yaşadığım bir hikayeye (belki bazılarınız ikinci defa) kulak veriniz.

Zihinsel prangalardan kurtulmadan bir yere varmak mümkün olmuyor, olmamış, gelecekte de olamaz.

Herkes gibi ben de onlarca bebeği doğumundan itibaren bire bir takip etme imkânı buldum. Şu anda bana dede diyen en az on "ufaklık" (bazıları şimdi "büyüklük" oldular tabii) var.

İşe zorundan başlamak çoğu zaman başarıya olumlu etki yapıyor. Tuzla Piyade Okulu'nda yedek subay adayı namıyla bulunurken, piyade eğitiminin "en hasını" görmüştük mesela. Bölük komutanımız Sezai Yüzbaşı, oturaklı bir adamdı. Piyadeciliği iyi bilir ve tatbik ederdi.

Yeni nesil Deli Dumrul'un kim idiğini, ne yaptığını pek bilemez. Önce biraz destanlardan anlatalım. Deli Dumrul, Dede Korkut hikayelerinin bir kahramanıdır.

Öncelikli meselemiz nedir? Nedir sizce gerçekten. Ürkütücü boyutlardaki iç ve dış borçlarımız mı? Kaynaklarımızı verimsiz ve etkisiz kullanmamız mı? Üniversitelerimizin lise gibi olmaları mı? Dünya çapında bilim adamlarımızın olmayışı mı? Siyasi partilerin demokratik kuruluşlar olmayışı mı? Siyasi hayatımızın liderler sultası altında bulunması mı? Cumhurbaşkanını halkın seçmemesi mi? Asık suratlı bürokrasi mi? Rüşvet mi? Yolsuzluklar mı? Trafik çilesi mi? Köstebek yuvası gibi yollar mı? Fakirlik mi?.. Ne kadar sayarsanız sayın. Bence hiçbiri değil. Eğer bizim en öncelikli problemimiz "Ayağımızın prangası olan beyinlerimizdeki paradigmalarımız" diyor ve bunu tartışmak istiyorsanız, anlaştık o zaman.

Türkiye; Atatürk'ün emriyle İzmir'de toplanan "Birinci İktisat Kongresi"nde temel strateji olarak "özel sektör ağırlıklı", o gün adı tam konulmamış olmakla birlikte "Liberal bir ekonomi politikası" uygulamasını benimsemiş...

Sanayi çağının en önemli boyutlarından biri de "analitik düşünce" tarzıdır. Yani olayları parçalara bölüp, her parçayı ayrı ayrı değerlendirip, sonra bunlar arasındaki ilişkiyi kurmaya çalışmaktır.

Her ne kadar birileri yeni bir duvar örmekle meşgul iseler de, çağımız belki de duvarların yıkıldığı bir çağ olarak hatırlanacak.

Vücudun her sistemi önemli. Ancak kan dolaşımının en önemli olduğunu söylersek herhalde kabul edilir. Öyle ki en ücra köşedeki hücreye kadar hatta hücreden küçük yapılanmalara kadar kanın hiç aksamadan ulaşması şarttır. Kanın ulaşamadığı vücut parçası malum "kangren" olur, ya kopar gider ya da kopmazsa vücudun diğer kısımlarına doğru yayılmaması için kesilip alınır.

"Türkiye'de iki yüz elli bin şirket var. Bunların iki yüz otuz bininin son yıllardaki hızlı değişimi algılama ve buna göre yönetim tarzlarını sorgulama diye bir dertleri yok. Geri kalan yirmi binin yarısı böyle bir şeyin farkına varmış ama harekete geçmiş değil, diğer yarısı verimlilik, yönetimde etkinlik, konusunda bir şeyler yapma gayreti ve telaşı içinde..." Bu sözler gerçek anlamda Anadolu'nun bağrından çıkmış, çekirdekten yetişme, şu anda altı bine yakın çalışanı olan bir şirketin yönetim kurulu başkanına ait.

Gençliğimizde üniversitede asistan iken birçok araştırmanın saha çalışmasında görev aldım. Günlerce bazan aylarca süren bu çalışmalarda Türk köylüsüyle epey yakın temasta bulunmak, onun derin tecrübe ve kültüründen yararlanmak imkanı da buldum.

İş dünyası bir cam fanusun altında bulunmuyor, ya da bir serada faaliyet göstermiyor. Dolayısıyla toplum da, ülkede meydana gelen olaylardan doğrudan etkileniyor. Eskiden bu etkilenmeyi ölçmek daha zor idi. Şimdi yüzde yüz yansıtmamakla beraber etrafta olan bitenin etkilerini Menkul Değerler Borsası'nın rakamlarıyla günlük olarak ölçmek mümkün. Ama esas ölçü vatandaşın geçim sıkıntısının şiddetidir.

Her şeyimiz abartılıdır malum. Bir maç kazanırız birkaç kişi kaza kurşununa rastlayıp ölmezse olmaz! Bir düğün yaparız ortalığı ayağa kaldırırız. Hatta bu işi şimdi Avrupa'da da yapıp, "Avrupalıların ödünü koparmaya" başladık. Zira oralarda normal trafikte en kızgın anlarda bile korna çalmazlar. Korna ancak hayati bir tehlikeyi haber vermek için çalınır. Bir defasında dalgınlıkla otoyolun ters şeridine girmek üzereyken bir korna sesiyle uyanmış ve ailece paramparça olmaktan kurtulmuştuk.

İş ve yönetim dünyasının son yıllarda en çok tartıştığı konuların başında "liderlik" geliyor. Yani klasik "yönetici" kavramı ve davranış modeli iş hayatının değişen ve gelişen şartlarını karşılamaya yetmiyor.

Sizin de öyle takıntılarınız olur mu? "Eğer şu olmazsa, bundan sonrası için hiçbir şey konuşmaya değmez, çünkü o mesele hallolmazsa diğerlerini halletmek mümkün olmaz" gibilerden.

Bilgi toplumu olmak öyle kolay mı? Önce bir vizyon olacak ve bütün toplum bu vizyonu paylaşacak. Dahası toplumun bütün bireyleri davranışlarını bu vizyona uygun hale getirmeye gayret edecek.

Amerikalı uzman söyleyinceye kadar hep kendi kendime mırıldanırdım konuyu. Dün bizim gazetede okuyunca cesaret buldum.

"Abey, abartıyorlar durumu!.. Benim çocukluğumda bu guş gribi dedikleri şey gene olurdu. Bizim büyüklerimiz ona 'tavuk kıran' derlerdi. Bir de zannederim 'tavuk vebası' derlerdi.