Muhsin Abay

Avrupa Birliği ile katılım müzakerelerinin başlayacağı 3 Ekim tarihi yaklaştıkça beklentiler belirginleşiyor. Sis pompalanıyor, fırsatçılar karambolde çengel atacak bir tutamaç arıyor, her cenahın rüyası ayrı: * Zahmetsiz para kazanmak peşinde olanlar piyasa tarafından çok önceden satın alınmış iyimser havanın tersine dönmesini, borsanın çökmesini, faizin ve dövizin fırlamasını bekliyor,

AB ile müzakere tarihi yaklaştıkça iç ve dış muhalif kesimlerin hırçınlığı artıyor. Dışarıdaki muhalifler iki cins: Birinciler Orta Çağ zebunu, Hristiyan toplum hayaline kendilerini kaptırmış.

Çağımıza ne ad verileceğini tartışmaya gerek yok. Yaşadığımız çağ, onlarca yakıştırma arasında "bilgi çağı" adını almayı hak ediyor. Bilgi çağında (kimi bilgisizlikten, kimi resmî öğretiden ve dayatmadan kaynaklanan) asırlardır kabullendiğimiz bazı varsayımların artık geçerli olmadığını fark ediyoruz.

Tarihimizde bir "Şark Meselesi" vardı, bilirsiniz. Osmanlı Devletinin azametli varlık binasını yıkıp yok ederek mülküne vâris olmak için, Rus Çarı Petro ile başlayan, Alman, İngiliz, Fransız ve Avusturya devlet adamlarınca da benimsenen uygulamaların genel adıydı "Şark Meselesi". Osmanlı'nın yıkılışı ile sonuçlandı.

Turizmin grafiği tüm dünyada yükseliyor. Sadece ülkeler değil, bireyler de turizmin iktisadî, sosyal ve kültürel gelişmeye faydasını kavramış durumda. Refah, demokrasi ve turizm atbaşı gidiyor. Bilgi toplumunda turizme talep artıyor.

Otomotiv, tekstil, inşaat sektörleri ile birlikte turizm de ekonominin itici gücü olmaya devam ediyor. Tabiî ve kültürel varlığımızın bahşettiği bu fırsat, cari açığımızı kapatmak bakımından da kritik önem taşıyor.

42 yıl önce AET ile ortaklık imzaladık. 36 yıl aday olmaya çalıştık. Adaylığımız tescil edildi, Kopenhag kriterlerini geçmeye çalıştık. Geçen yıl o da aşıldı. Son bir engel kalmıştı: Gümrük Birliği antlaşmasını 2004 yılında AB'ye dahil olan on yeni üyeye (bu arada Kıbrıs Rum kesimine de) teşmil etmek.

Dünyanın tek küresel süper devleti (cihan devleti) olan ABD her yönüyle incelenmeye değer. Çok uluslu bu toplumun istisnaî karakteri, tarihî gelişmesi, medeniyeti, kurumları, hedefleri, kriz anlarında gösterdiği refleksleri laboratuvarlarda inceleniyor, başarısının altındaki sebepler araştırılıyor.

Gerçek Müslümanın (ilmi, ameli, ihlâsı bir arada yaşayan Müslümanı kastediyorum) hiçbir diyalogdan, iş birliğinden ve karşılaşmadan korkusu yoktur ve olamaz.

Terör din, ırk, kıta, ülke, kültür tanımaksızın amansız bir belâ olarak yayılıyor. Masum insanlar her gün yüzer, beş yüzer öldürülüyor. Küresel belâya karşı küresel bir tavır koymak gerek.

Küresel petrol arzı ve talebi arasında elli yıldır küçük sıçramalarla kurulan ve 30 doların altında gerçekleşen alışageldiğimiz dengenin bundan böyle devam edemeyeceği anlaşılıyor.

Her gün petrol fiyatlarını konuşuyoruz: "Rafineri çıkışı ucuzladı, pompalar iki kuruş düştü", "Rafineri çıkışı arttı, pompalar üç kuruş zamlandı"... İki geri, üç ileri hareketiyle ülkemizde petrol fiyatları üç yılda üç misli artmış. Londra ve New York borsalarında 58-60 doların altında fiyatlar göremiyoruz artık. Oradaki çalkantı dalga dalga yayılıyor, ceplerimize kadar giriyor, bütçelerimizi eritiyor.

Önceki yazımızda terörün fakirlikten beslendiğini ve kendini dışlanmış hisseden aciz içindeki insanları peşine taktığını vurgulamıştık. Bunun anlamı şu: Terörü ortadan kaldırmak için önce fakirliği yenmeli, ikinci olarak da insanların kendilerini toplumdan dışlanmış hissetmelerinin önüne geçmelidir.

Tam da Zenginler Kulübü G-8 liderlerinin toplandığı sırada Londra'da gerçekleştirilen bombalı saldırılar terörü yeniden dünyanın bir numaralı gündemi haline getirdi. Zenginler fakir ülkelere yardım edilmesini, bir kısım ülkelerin borçlarının silinmesini konuşacaklardı. Yaşanan bomba dehşeti ve şokuyla asıl konu güme gitti!

Dünyanın en zengin yedi ülkesi (ABD, Japonya, Almanya, İngiltere, Fransa, Kanada, İtalya) ve şerrinden korkulduğu için davet edilen Rusya'nın katılımıyla oluşan kulübe G8'ler deniyor.

Avrupa Birliği iki hafta önce elli yıllık geçmişinde yaşadığı en büyük sarsıntının şokunu henüz atlatabilmiş değil. AB'nin önceki dönem başkanı J. C. Juncker AB bütçesi çerçevesinde ortaya çıkan anlaşmazlığı yorumlarken, bunun çok derinlerdeki bir kırılmanın habercisi olduğunu ve yarığın kolayca doldurulup yapıştırılacak cinsten olmadığını söylemişti.

Başbakanımızın ABD temasları ve Avrupa'da konuşulanlar hepimizi yeteri kadar düşündürmüş olmalı. Her şey mükemmel değil, bir balayı yaşamıyoruz. Ama gelecekten umutsuz değiliz.

Elli yıl önce altı devletle başlamıştı. Şimdi yirmi beş. İki yıl sonra 27 olacak. Sırada Türkiye ve Hırvatistan var. Ukrayna, Rusya, Kafkaslar, Orta Doğu, mağrip devletlerinin de adı geçiyor...

Avrupalı liderler Brüksel'de anlaşamadan dağıldılar. Birliğin bütçesi üzerinde görüş ayrılıklarını bahane ederek zevahiri kurtarsalar da temeldeki ayrılık derin ve zor gerçeklere dayanıyor.

Fransa ve ardından Hollanda referandumlarında halkın "anayasaya hayır" demesi, siyaset çevrelerinde, Avrupa'nın diplerinde gizli bir çatlağın bulunduğu şeklinde yorumlanmıştı.